Stockholm’deyiz. Aylardan Aralık. Geceleri ısı -20 dereceye düşüyor. Çatlak bir sanatçı emeklisinin evinde kalıyoruz. Daireyi adamakıllı ısıtmak yerine, kaban, bere ve dizlerine kadar çektiği yün çoraplarla dolaşıyor. Dışarıda sürekli kar yağıyor. Geceleri fırtına pencereleri zorluyor. Deniz buz tutmuş, üstünde ördekler geziniyor. Gemiler, buzları kırarak karşı yakaya insan taşıyor. Etrafta pek insan da yok, hoş. Yerliler noel tatilinde, evlerinden çıkmıyor. Turistler? Ev sahibimiz dahil, sohbet ettiğimiz herkes yüzlerimize tuhaf tuhaf bakarak “bu mevsimde turistin Stockholm’de ne işi var?” diye soruyor.

Büyüleyici bir masal kitabının karlı sayfalarında dolaşıyor gibiyiz eşim ve 7 yaşındaki oğlum Rüzgar’la. Rüzgar’ın meraklı nefesi rengarenk ışıklarla, müzik kutuları ve hareketli noel oyuncaklarıyla dolu sevimli dükkan vitrinlerini buğulandırıyor. Kimse bir yerini incitmesin diye ağaç gövdeleri süngerlerle sarılmış kütüphane bahçesindeki yamaçtan kızakla kayıyoruz. Yürümeyi sevdikleri için postacı olmuş bir çiftle karlar arasında sohbet ederek hayvanat bahçesi geziyoruz. Her şey değişik; geyik eti yiyoruz.

Çok sevdiği Pippi Uzunçorap’ın müzesinin tatil nedeni ile kapalı olduğunu öğrendiğinden beri Rüzgar’ın canı sıkkın. Haksız da sayılmaz; Stocholm’e dair en büyük hayali Pippi’nin evinde dolaşmak, atına binmek, maymunuyla tanışmaktı. Dönüş günümüzde açılacak müzeye uçuştan önce birkaç saatliğine de olsa uğrayacağımıza söz verince biraz olsun teselli buluyor. İnternette resimlerini coşkuyla incelediği Gröna Lund adlı dev eğlence parkını da beyazlara gömülmüş bulunca beklentileri hepten buz tutuyor.

Biz dükkanlara girip çıkarken; saatlerce nobel müzesini, noel pazarını gezerken, o elindeki Batman figürünü uçurup, ağzıyla tuhaf sesler çıkarıyor. Kahramanını bir yerlere kondurup, havalandırıyor. Onu konuşturuyor. Bazen de sıkılıp söylenmeye başlıyor. “Gidelim” diyor. “Nereye?” diye sorunca. “Bana göre bir yere.” diye yanıtlıyor.

Sokak köşelerinde, yoldan kürenen karların yığılması ile oluşturulmuş iki, üç insan boyunda beyaz tepecikler var. Rüzgar’ın sıkıntısını dağıtmak, biraz da ısıtmak için elinden tutuyorum. Koşarak karşımızdaki kar tepesine tırmanıyoruz.

Bayılıyor bu oyuna. Yeterince hızımızı almışsak zirveye ulaşabiliyoruz. Bazen de tökezleyip yarısında tükeniyor, hatta kayıp gerisin geri caddeyi boyluyoruz. Kıkır kıkır gülüyor o zaman. Babası ile beraber olunca bunu başarısızlık değil, eğlence olarak algılıyor. Tekrar deniyoruz. Zirveyi bulunca annesini selamlıyoruz. Batman’i havaya kaldırıyor. O da takımın parçası; bu gururu ona da yaşatıyor.

Eşim üzerinde dikilmekte olduğumuz kar tepesinin tam karşısındaki hediyelik eşya dükkanına gireceğini işaret ediyor. Viking şapkaları, buzdolabı mıknatıslar, noel mumları ve türlü hatıra eşyası ile dolu tipik bir turistik dükkan. Zirveyle vedalaşıp peşinden gidiyoruz biz de birkaç dakika sonra. Saat erken henüz ama hava kararmak üzere. Rüzgar yeniden sızlanmaya başlıyor.

“Sana bir şey alayım mı bu dükkandan?” diye soruyorum. Başını iki yana sallıyor. Hakkını Pippi Uzunçorap müzesinde kullanacağını söylüyor. Kararlılığı hoşuma gidiyor. Eşim kuzey ışıklarını evimizin penceresine taşımak üzere elektrikli bir yılbaşı şamdanı satın almış. Parasını ödüyor. Rüzgar bekleme sandalyesinde büzüşmüş, hepten ufalmış görünüyor. “Hemen gideriz, değil mi eve?” diye soruyor. “Bir şeyler yiyelim. Sonra…” diye yanıtlıyorum. En çok evi seviyor. İstanbul’da da öyle…

Dışarı çıkıyoruz. Dükkanlar sıra sıra. Kutu gibi, ufak ve şirin hepsi. Vitrinleri ışıl ışıl. Her şey özenli. Sıcacık. Rengarenk. Yollar daracık. Orta Çağ’dan kalma. Tiz bir çocuk korosunun ilahisi duyuluyor derinden. Lapa lapa kar yağıyor. Müzikli bir kar küresinin içinde gibiyiz. Rüzgar eve gitmekte ısrar ediyor. Biz şarkının nerede söylendiğini merak ediyoruz. Rüzgar’ı kucağıma alıyorum. Artık hafif değil ama böyle zamanlarda onu istediğin yere götürmenin tek yolu bu.

Dar bir yola sapıyor eşim. Kaymamaya çalışarak onu takip ediyorum. O kadar çok kar yağıyor ki, aramızdaki mesafe birkaç adım açılınca, birbirimizi göremez oluyoruz. Rüzgar’ın yanağı yanağımda; sesi çıkmıyor. Şarkı giderek yükseliyor… Ve bizi bir kiliseye ulaştırıyor.

Karanlığa gömülmüş sokakların aksine içerisi ışıl ışıl: Neredeyse tüm şehir burada toplanmış. Bordo cüppeli kadın ve çocuklardan oluşan bir koro, şefkat dolu bir şarkı söylüyor. Rüzgar’ınkine yaslı olmayan yanağıma kar taneleri düşüyor.

Eşim yer buluyor içerideki tahta sıralarda. Oturup birkaç parça daha dinliyoruz. Çocuk sesi kadar tiz, saf ve evrensel bir iyimserlik hepimizi sarmalayıp, kilisenin kapısından Stockholm sokaklarına taşıyor.

Rüzgar’ın uykusu geliyor iyice. Şarkılar ninni gibi, göz kapaklarını ağırlaştırıyor. Eşim: “Kalkalım” diyor. “Daha yemek yiyecek çocuk.”

Mesafe çok uzun. Yerler kaygan. Rüzgar’a anlatıyorum bunu. Mecburen yürümesi lazım. Biraz ayılsın diye bir kar tepesine koşmayı teklif ediyorum. Enerjisi kalmamış hiç. Elini sıkı sıkı tutup sürüklemeye koyuluyorum.

Eve yakın bir restorana giriyoruz. İçerisi sıcacık. Sosis, patates kızartması siparişi, Rüzgar’ın keyfini biraz olsun yerine getiriyor. Yemeğini beklerken annesine dönüp:

“Batman’imi verir misin?” diyor.

“Batman mi? Bende değil ki.” diye yanıtlıyor eşim. Bir yandan da çantasını kontrol ediyor. “Sen bana verdin mi ki?”

Rüzgar ellerini iki yana açıyor. Onun işi hatırlamak değil ki; oynamak.

Eşim “Yok işte” diyor. Cüzdanını, pasaportları ve birkaç parça eşyasını masanın üstüne çıkarırken. “Senden almadım ki ben onu, bir tanem.”

Rüzgar durgunlaşıyor iyice. Paltosunun cebine bakıyorum, ben. Eşim “Evet” diyor. Ordadır, başka nerede olacak?” Orada da olmadığı anlaşılıyor.

“Rüzgarcım kalksana ayağa” diyor eşim. “Pantolonunun ceplerine bakalım”

Pantolon ceplerinde de yok. Yemekler geliyor bu arada. Herkesin karnı açtı beş dakika önce. Ama şimdi kimse tabağına elini sürmüyor. Aynı konuşmalar birkaç kez tekrarlanıyor. Aynı yerler üç dört kez kontrol ediliyor. Tüm olasılıklar değerlendiriliyor.

Ve nihayet umutlar tükeniyor.

“Neyse Rüzgar’cım” diyorum. “Yapılacak bir şey yok. Yolda düşmüş anlaşılan.”

Rüzgar’ın soğuktan elma gibi kızarmış yanakları şişiyor, şişiyor. Çenesi büzüşüyor. Alt dudağı, üstü dudağının üstüne kapanıyor. İki damla göz yaşı yanaklarından çenesine iniyor ve iç çekerek ağlamaya başlıyor.

Eşimle donakalıyoruz. Bu kadar içten ve sessiz ağladığına tanık olmamışız oğlumuzun.

Hiçbirimizde iştah kalmıyor. Eşim sarılıyor Rüzgar’a. Ben teselli etmeye girişiyorum:

“Hemen yeni bir oyuncak alacağım sana.” diyorum. “Burdan çıkalım. Açık ilk dükkandan alacağım, söz.”

“İstemem” diyor.

“Hem Batman eskimişti biraz, daha yeni bir oyuncak alırız.”

“Ben daha yeni bir oyuncak istemiyorum. Batman’imi istiyorum.” diye söyleniyor kırık dökük.

“Peki yarın açık büyük bir mağaza buluruz belki. Yeni bir Batman alırım sana.” diye şansımı deniyorum.

“Ben yeni bir Batman istemiyorum ki Baba” derken göz yaşları hıçkırığa karışıyor. “Benim Batman’imi istiyorum.”

Eşimle birbirimize bakıyoruz. Herhangi bir oyuncağı değil, en yakın arkadaşını kaybettiğini o zaman idrak ediyoruz.

Lokmalar ağızlarımızda büyüyor her birimizin. Kimsenin çıtı çıkmıyor. Rüzgar iç çekiyor arada. Ağlamıyor artık. Donuk donuk bakıyor. Tabağına dalıp dalıp gidiyor. Annesi hatırlatmazsa, yanağını şişiren sosis lokmasını çiğnemeyi unutuyor.

“Sizi eve bıraktıktan sonra ben Batman’i aramaya gideceğim.” diyorum aniden.

Eşim şiddetle karşı çıkıyor. “Hava iyice soğudu. -25 derece şu an. Tipiyi görmüyor musun? Sokaklarda insan kalmadı. Delirdin mi sen?”

Rüzgar’la göz göze geliyoruz kısa bir an için. Bakışları yine önüne düşüyor. İç çekmeyi bırakıyor.

“Batman ne yapıyordur şimdi?” diye soruyor, gözünü tabağından ayırmadan. “Bu soğukta, tek başına üşüyor mudur?”

Yemekten sonra Rüzgar’ı kucaklayıp eşimle ikisini eve bırakıyorum. Çatlak ev sahibimiz ortalıkta görünmüyor. Eşim hala bana engel olmaya çalışıyor:

“Göz gözü görmüyor baksana. Her nereye düştüyse çoktan üstü karla örtülmüştür zaten. Telefonunun şarjı da yok. Donsan, kaybolsan yabancı memlekette, nerede arayacağımızı bile bilmiyoruz seni!”

Sokaklar bomboş. Hava daha da soğumuş. Titreyerek yürüyorum. Kentteki tüm çocukların heyecanla Noel Baba’nın getireceği hediyeleri beklediği bir gecede benim oğlumun en sevdiği oyuncağını yitirmesini kabullenemiyorum.

Kar fırtınası tokat gibi vuruyor yüzüme. Dengemi bozuyor, geriye doğru birkaç adım püskürtüyor. Gücümü toplayıp, ilerlemeye devam ediyorum.

Geçtiğimiz yerlere bakıyorum sırayla. Ama aklım kar tepelerinde. Batman’i en son Rüzgar’ın sol elinde görmüştüm çünkü… Kar tepelerine koşarken ise aynı eli benim sağ elimi tutuyordu. O ara Batman’i bırakmış olmalıydı yani. Ya annesine vermiş, ya da cebine koymuştu. Annesine vermediğinden emin olduğumuza göre cebine koymuş olmalıydı. Kar tepesine tırmanırken de sarsıntının etkisiyle cebinden düşürüvermişti.

Düşündükçe mantıklı geliyor bu senaryo. Kaşlarımın, sakallarımın donduğunu hissediyorum. Kulaklarımı hissetmiyorum bir süredir. Artık daha iyimserim yine de. Tipiyi yararak ilerlemeye devam ediyorum.

Uzaktan koronun sesi duyuluyor. Kilise yolundaki kar tepesinin dibindeyim. Etrafında dolaşıyorum. Üstüne çıkıyorum. Rüzgar yorgundu, bu tepeye tırmanamadı bile. Yine de her ihtimale karşı, onunla geldiğimiz yönden, onunla çıkabildiğimiz noktaya kadar yürüyorum. Eldivenlerimle taze karları temizliyorum. Orada olduğunu hiç sanmıyorum.

Başım önde, kiliseye doğru ilerliyorum. Koro insanın ruhunu okşayan bir şarkı söylüyor. Tertemiz bir çocuk kalbinin dünyada açamayacağı kapı olmadığını düşünüyorum. Hayatta biraz iyilik, azıcık adalet varsa, bu ilahiler boşa söylenmiyorsa, Batman’in bu kutsal gecede oğlumu yalnız bırakmayacağına inanıyorum.

Tekrar caddeye dönüyorum. Eşimin elektrikli şamdan satın aldığı hediyelik eşya dükkanı açık hala. İçeri girip Rüzgar’la oturduğumuz sandalyenin altına bakıyorum. Yok! Mağaza görevlisi yaklaşıyor. Derdimi anlatmaya çalışıyorum. Ellerini iki yana açıyor. Yok! Yok!

Dışarı çıkıyorum. Alt dudağının büzüşüp üst dudağını kapatışı geliyor gözümün önüne. Sicim gibi iki damla yaşın kırmızı yanağında yol alışı… İçim donuyor. Karşıdaki kar tepesine doğru koşmaya başlıyorum.

En tepesine… Eteklerine… Tabanına bakıyorum. Çevresinde turluyorum. Bir daha… Bir daha… Ellerimle temizliyorum karı. Ayaklarımla tekmeliyorum.

Dakikalarca tekrarlıyorum bunları… Belki yarım saat… Belki daha fazla. Caddenin ışıkları sönüyor. Hediyelik eşya dükkanının vitrini kararıyor. Tipi iyiden iyiye şiddetini artırıyor.

Kar tepesinin zirvesindeyim bir süredir. Oradan her yer görünür diye. Hiçbir şey görünmüyor halbuki. Elim, kolum üşümüyor artık. Kalbim üşüyor.

Beş yüz metre kadar ileride, bir projektörün altında, silahlı bir polis dikiliyor. Yüzü bana dönük… Başka da canlı yok etrafta. Polis, parlamentonun nöbetçisi olmalı. Uzun süredir beni gözetliyor; sanırım aklı başında kimsenin ortalıkta gözükmediği bu saatte, tek başına bir kar tepesinin etrafında debelenip duran karaltıdan şüpheleniyor.

Ürperti geliyor üstüme. Soğuktan, çaresizlikten ya da henüz farkına vardığım polis tehdidinden ötürü titremeye başlıyorum.

Polise doğru yürümeye başlıyorum. Neden böyle tuhaf davranışlarda bulunduğumu açıklamak, son çare Batman’i bir de ona sormak ya da umudumu uzun süre önce yitirmeme karşın bir türlü kopamadığım kar tepesinden uzaklaşmak için yapıyor olabilirim bunu.

Polis silahı bana dönük, kıpırdamadan bekliyor. Namluya doğru yaklaşıyorum. Fırtına kulaklarımı uğuldatıyor. Bilim kurgu filmlerindeki robot savaşçılar gibi kat kat, kabuklu giysiler giymiş. Yüzü kar maskesi ile örtülü; bir tek gözleri görünüyor.

“Özür dilerim.” diyorum sesime özgüvenli bir ton vermeye çalışarak. “Oğlum Batman oyuncağını kaybetti de onu arıyordum.”

Polis hayatında ilk kez benim gibi bir türe rastlamışçasına, hiç tepki vermeden yüzüme bakmaya devam ediyor.

Sonra ani bir hareketle arkasını dönerken: “Beni takip et.” diyor.

Birlikte binanın etrafında dönüyoruz. Beni sorguya götürdüğünden şüpheleniyorum.

Birdenbire duruyor.

“Nasıl bir oyuncak bu?” diye soruyor.

“Batman işte” diyorum. “Gri kostümlü, mavi pelerinli, on beş, yirmi santim boyunda bir süper kahraman figürü.”

Tarifimden tatmin olmuş gibi başını sallıyor. Kar maskesini aşağı çekip ağzını açığa çıkarıyor.

“Benden önceki nöbetçi arkadaşım şöyle bir şey bulmuş.” diyerek demir parmaklıklı büyük pencereye doğru yöneliyor. Başıyla pervazı işaret ederek:

“Bu olabilir mi?” diye soruyor.

Beli, dizleri bükülerek parmaklıkların arasına oturtulmuş Batman’i görüyorum karşımda.

Kulaklarımda çocuk korosu kreşendo yapıyor.

Minnetle, oğlumun arkadaşını teslim alıyorum. Onu sol avcumun içinde sıkı sıkı tutuyorum. Fırtınayı arkama alarak koşmaya başlıyorum.

Bağıra bağıra; masallara, süper kahramanlara, korolara, meleklere, mucizelere, adalete, iyi insanlara ve çocuklara sonsuza kadar inanacağımı haykırıyorum. Bir an önce çatlak ev sahibimizin dairesine ulaşıp, Batman’i oğlumun yastığına yatırmak için sabırsızlanıyorum. Sabah gözlerini açıp arkadaşı Batman’i yanı başında bulduğunda, bu mucizeyi Noel Baba’nın gerçekleştirdiğini düşünmesini istiyorum.

Stockholm, 24 Aralık 2010

Hızlı adımlarla ilerliyorlardı. Hiç konuşmadan. Önde Klarnetçi Cevat, arkada güzel kızı Esma.

Tarihi çarşıları, başı kalabalık tezgahları, çığırtkan seyyar satıcıları hiç tınmadan geride bırakıyor, insan seline bata çıka ilerliyorlardı.

Esma, caddenin iki yakasında sergilenmekte olan allı pullu giysilerden, dantelli iç çamaşırlarından, işlemeli yatak örtülerinden, saten geceliklerden gözünü alamıyor, babası ile arasındaki mesafeyi korumakta zorlanıyordu. Elindeki poşeti sıkı sıkı tutuyor, arada kaldırıp altına bakarak Mısır Çarşısı’na komşu aktardan satın aldıkları kınanın dökülüp dökülmediğini kontrol ediyordu.

Klarnetçi Cevat, sigara üstüne sigara yakıyordu. Herkesin kumaşını, plastiğini, simini, pulunu, dikişini, sesini, itibarını, akrabasını, tecrübesini, sermayesini, geleceğini bas bas satışa çıkardığı memleketin en büyük pazarının göbeğinde, hiç kimseden, hiçbir şeyden etkilenmiyor, iri gövdesiyle kalabalığı yara yara ilerliyordu.

Esma ilk kez geliyordu buralara. Otobüsten inip, ürkek bir güvercin gibi Eminönü Meydanı’na ayak bastığından bu yana kalbi küt küt atıyordu. Haftalardır, aylardır, esasında çocukluğundan beri bu günü bekliyordu.

Ya çelimsiz vücuduna uygun beden bulamazlarsa, ya paraları yetmezse, ya babası son anda vazgeçerse diye ödü patlıyordu aslında. Derken birdenbire rüyalarındaki o sahne, aynaya yansımış bembeyaz gelinliğin içindeki görüntüsü çakıyordu zihninde. İstemsiz gülümsüyordu.

Dudaklarını ısırıyor, kah azgın nehirler gibi akan, kah daralıp kıvrılarak tıkanmaya yüz tutan sokaklarda, tarihi han avlularında, pasaj oluklarında bilinçsizce sürükleniyordu.

Babası, Eminönü’nden beri iki adım önden yürüyordu. Kendini çaresiz hissettiği anlarda olduğu gibi, anacığının ruhu tutuyordu yine Esma’nın heyecandan buz kesmiş elini.

Birden elinin, ona bir şey söylemek istercesine sıkıldığını hissetti.

Başını kaldırınca tam karşısında, rüzgarla bir etekleri uçuşan kırmızı bindallıyı gördü. Pırıl pırıl atlastan yapılmış, altın rengi çiçek ve dallarla bezenmişti. Sultanlara layık bir kaftan gibi salınarak kim bilir hangi şanslı genç kızın kına gecesini taçlandırmayı bekliyordu.

Anacığının, sağ olsaydı ne yapıp edip o bindallıyı ona giydireceğini sezdi, Esma. Öteki dünyada bile rahat durmuyordu baksana. Zaten hep böyle ince düşünmekten göçmüştü erkenden. Aklına koyduğunu ardında bırakamamaktan. Herkese, her şeye meydan okumaktan… Sevdikleri için kendini ince ince tüketmekten.

Kınayı o yakacaktı halbuki Esma’nın eline. “Kına yakmak ne kelime, Roma’yı yakacağım ben o gün” derdi. Küçük gülerdi aslında anacığı. Esma’ya gelince kocaman…

Cevat göz ucuyla kollayageldiği Esma’yı göremeyince, ilk kez durdu. Arkasına döndü. Esma’nın bakışları askıdaki bindallıya kilitlenmişti. Babasına yetişmek istiyor, ama sanki bir güç elinden tutmuş hızlanmasına engel oluyordu. Kızının mahsun, güzel yüzüne baktı: Gözünden yanaklarına sicim gibi iki damla yaş iniyordu.

“Yapma be kızım” diye mırıldandı, sigarasının kalanını sert bir fiske ile mazgala doğru fırlatırken.

Zor zamanlarda kafayı üşütmemek için yaptığı gibi, o gün de yaz sıcağını umursamadan kafasına yün bere takmıştı. Yola çıktıklarından beri gırtlağında büyüyen düğümü duman basarak ufaltmaya çalışmıştı. Konuşursa sesi titrer diye Esma’nın hep iki adım önünde yürümüştü. Bir an önce gelinlikçiye ulaşıp, daha fazla duygusallaşmadan, şu işi halledip kurtulmaktan başka bir şey istemiyordu.

Esma, bakışlarını bindallıdan kurtardığı an babasıyla göz göze geldi. Çenesi buruştu usulca. Titremeye başladı. Dudaklarını ısırmaya çalıştı. Beceremedi.

Ağlayarak babasına doğru koştu. Çocukken dizini kanattığında yaptığı gibi… Klarnetin ağızlığını kırdığında, ilk yalanı ortaya çıktığında, annesinden aldığı parayı rüzgara kaptırdığında olduğu gibi… Çocukluğundan beri (annesinin cenazesinde bile) yapamadığı gibi… Hüngür hüngür ağlayarak babasının kollarına bıraktı kendini.

Kızının başını omzuna bastırırken, Cevat’ın gırtlağındaki düğüm damla damla çözülüp gözünden akmaya başladı… En son ortaokula başladığı sene ağlamıştı. Esma’sına belli etmemeye çalışıyordu ama kör olasıca omuzlarının inip kalkmasına mani olamıyordu.

Etraflarından oluk oluk insan akıyordu. Esma babasının omzunu, çocukluğunu, annesinin elini bırakmak istemiyor, Cevat derin derin nefes alarak kendine gelmeye çalışıyor, beresini aşağa çekerek kulaklarına indiriyordu.

“Sen benim…” dedi sonunda… “Biricik kızımsın. Kılına zarar verirlerse bir dakika düşünme dön evine.”

Esma başını sallayıp kirpiklerini kırpıştırdı. Yanağı, babasının sırılsıklam ettiği omzuna yaslıydı.

Cevat, derin bir nefes aldı. Bir eliyle Esması’nın saçını okşamaya devam ederken diğeriyle cebindeki paketten bir sigara çekip ağzına götürdü. Aynı eliyle yaktı.

“Önce şu gelinlik işini bir halledelim hele. Paramız kalırsa dönüşte alırız ananın istediği bindallıyı da.”

Esma’nın omuzları titremeye başladı yine. Cevat, elinin tersiyle gözünü sildi.

“Olmadı, klarneti koltuğumun altına alır dolaşmadık düğün, meyhane bırakmam bu şehirde… Ne yapar eder, o kaftanı, senin kına gecene yetiştiririm.”

Esma ıslak ıslak gülümsedi babasına. Yanağına bir öpücük kondurdu. Cevat elini tuttu kızının. Öteki elini işaret etti, Esma. Cevat anladı. Diğer elini tutup sıktı. Üçü beraber gelinlikçiye doğru hızlı adımlarla yürümeye koyuldular.

Yenikapı ışıklarda durdu. Trafik levhasının direğine yaslandı. Cart sarıya boyalı ince örgü saçlarıyla kahverengi tenli Jessica geçti önünden. Yanında uzun mesafe koşucularını andıran zayıf, hafif kambur duruşlu bir arkadaşı vardı. Senegalli üç kadından ikisi caddenin karşısında, kır saçlı, bıyıklı iki adamla pazarlık ediyorlardı. Üçüncüsü avını ağır ağır takip eden taksi şoföründen kurtulmaya çalışıyordu.

Langa tarafındakiler, caddenin kıyısında renkli, parlak tüylü siyah kuşlar gibi seri adımlarla geziniyorlardı. Kurmalı oyuncakları andıran otomatik hareketlerle, ikişerli gruplar halinde belli bir rotada ilerliyor, sonra aniden durup yön değiştiriyorlardı. Sanki bir uzaktan kumanda tarafından kalabalık neredeyse, oraya doğru yönlendiriliyorlardı.

Bütün bu devinim Yenikapı ışıklar civarında oluyordu. Yirmi kadar Afrikalı kadın, geniş caddenin iki yakasında biriken kalabalıkla beraber kırmızı ışığın değişmesini bekliyor, yeşilin yanmasıyla yaya geçidine iniyor, kısa süre yol arkadaşlığı yaptıkları topluluk kendi yoluna giderken onlar ara sokaklara doğru göstermelik bir yürüyüşün ardından gerisin geri ışıklara dönüyor, yeni bir kalabalığın arasında bir kez daha karşıya geçme bahanesiyle şanslarını deniyorlardı.

Caddeyi geçen grubun içinde Luciba’yı gördü. Pembe, pullu bir bluz giymiş, yorgun gözlerini yeşil farla örtmüştü. Luciba Zimbabveli’ydi. Hasan’ın kaldığı dairenin karşısında, Kumkapı’daki bir bodrum katında iki arkadaşı ile birlikte yaşıyordu.

“Selam Luciba” dedi, Hasan. “Jasmine’i gördün mü?”

Genç kadın açık renk avuçlarını açarak bembeyaz gülümsedi: “Yok, görmedim bugün hiç.”

Kolkola yürüdüğü kız yavaşlamasına izin vermeyince son sözcüklerini başını geriye çevirip, sesini yükselterek sarf etmişti.

Hasan saatine baktı. Ustasından laf işitmeden tezgahın başına geçmesi için on dakikası vardı. Elini kaşının üstüne siper ederek, güneşi arkasına alan caddeyi son kez dikkatlice gözledi.

Gönülsüzce arkasını dönüp, elleri ceplerinde yürümeye başladı. İlk sokağın başındaki bakkala yarım ekmek salam yaptırdı. Öğle yemeğini dişleyerek atölyeye doğru yola koyuldu.

***

Bütün öğleden sonra hiç kimseyle konuşmadan çalıştı. Jasmine’in görüntüsü gözünün önünden gitmiyordu. Çizgili beyaz elbisesi, oyuncak bebeklerinkini andıran kuzguni gür saçları, açık alınlı, zeytin gözlü, kiraz dudaklı, abanoz renkli yüzü ve sert, bir o kadar ritimli, bir o kadar kendinden emin adımlarıyla karşıdan güldür güldür gelişi zihninde hiç durmadan yineleniyordu.

Onu gördüğünden bu yana her gece rüyalarında tekrarlandığı gibi meydan okurcasına, her şeyi göze alırcasına, hiç kimseyi umursamazcasına; sımsıkı sarılacakmış gibi yaklaşıyor, yaklaşıyor, Hasan elini uzatsa dokunacakmış kadar yaklaşıyor, sonra birden yanından geçip, görünmez oluyordu.

Hasan ona dokunmamış, dokunamamış olmanın acısını yaşıyordu her saniye. Hayatında herhangi bir yabancı kadına dokunmuşluğu yoktu oysa ki. Ama Jasmine herhangi bir kadına benzemiyordu. Hasan’ın tanıdığı hiç kimseye, hiçbir şeye benzemiyordu.

Öyle başka türlüydü ki, varsa da tüm kusurlarını örten gergin siyah teniyle, kıvrımlı kalçası, çıkık elmacık kemikleriyle, kabadayı kadar sert, dansöz gibi kırıtkan yürüyüşüyle… Gülmeye, öpmeye, alay etmeye ve tükürmeye eşit ölçüde yakın yüz ifadesiyle… Gerçek olamayacak kadar kusursuz gözüken, kafatasının ortasından fışkırmış gibi iki yana dalga dalga dökülen saçlarıyla…

İncecik beli, kısacık eteği, dantelli çoraplarıyla Hasan’a ve Hasan’ın bildiği, gördüğü, duyduğu her şeye öylesine yabancıydı ki; Hasan, kendini bu şehirdeki herkese yabancı hisseden, otogarına ayak bastığından bu yana kendini bir sokak köpeğinden daha yalnız, değersiz, biçare hisseden Hasan, onun varlığında kendisininkine benzer, bir başka aleme ait olma hali sezmiş ve işte onun bu hali öylesine güçlü, yürekli, umursamazca göğüslemesine aşık olmuştu.

Hasan işte tam buna aşık olmuştu. Ve bunu Jasmine’e ya da herhangi birine açıklayabilmesinin olanak dışı olduğunu biliyordu.

***

Ayakkabıcılık kolay iş değildi. Yaz sıcağında cehenneme dönen atölyede bütün gün deri ve ilaç kokusu solumak, kesmek, dikmek, çakmak, bütün bunları firesiz yapmak, fire verince bir araba küfür yemek, üstüne de yevmiyeden olmak herkesin çekeceği dertler değildi.

Artık bu işi yalnızca başka çaresi olmayanlar yapıyordu. Onlar arasında ise Hasan gibi eli yatkınını, namuslusunu bulmak zordu. Ustası bunu gayet iyi biliyor, üç dört gündür hali tavrı değişen, hepten ketumlaşıp dalgınlaşan delikanlının durumunu endişeyle takip ediyordu.

Sigara molası bahanesiyle günün yarısını kaldırıma ya da çöpten kurtardıkları kanepe eskisine yayılarak geçiren, ağızlarına gelen herkese, her şeye küfretmeyi marifet bilen diğer işçilerden başkaydı, Hasan. Ara vermeden çalışır, öğlen oldu mu tek başına yokuşu inip ya Kumkapı’ya deniz kıyısına, ya Kadırga’ya havuzlu kahveye ya da Langa sokaklarından Yenikapı’ya gider; denizin, tarihin, kalabalıkların karşısında yalnızca kendisinin değil dertlerinin de aslında ufak olduğunu duyumsar, ancak öyle zamanlarda biraz olsun nefes aldığını hissederdi.

O öğlenlerden birinde rastlamıştı Jasmine’e. Bugün dikildiği yerde, ışıkların kıyısındaki trafik levhasının dibinde. Adeta içinden geçmesine karşın onu fark etmeyen onlarca, yüzlerce insanın karşısında dimdik, dalgakıran gibi dururken… Jasmine aniden ortaya çıkmış, simsiyah bir kısrak gibi dört nala karşıdan gelip Hasan’ın soluğunu kesmiş, o kendini toparlayıncaya kadar yanından geçip, kalabalığın arasında gözden kaybolmuştu.

***

Akşamüstü, kaldırımda sigara molası veren işçilerden biri merdiven arasından aşağıya, atölyeye doğru bağırdı:

“Hasan zenci bir kadın seni arıyor.”

Hasan duyduğunu idrak edene kadar, çekiç tutan eli bir süre havada asılı kaldı. Sonra aniden silkinerek yerinden fırladı. Gerisin geri dönüp çekici masaya bıraktı. Ustasına doğru birkaç adım attı. Usta hiç istifini bozmadan elindeki ayakkabı tabanına çivi çakmaya devam ederken, başıyla Hasan’a çıkabileceğini işaret etti.

Kapının önünde dikilen Luciba’ydı. Yeşil farları solmuş, gözlerinin altındaki çökükler belirginleşmişti. Hasan’ı görünce bembeyaz gülümsedi. Hasan, pembe bluzlu komşusunu kuytu bir köşeye çekip mesai arkadaşlarının ilkel bakışlarından kurtarır kurtarmaz:

“Ne oldu Luciba?” diye sordu.

“Jasmine geldi az önce. Bilmiyorum neredeymiş. Yine kaybolmadan haber vereyim dedim.”

Hasan’ın yüzü, fener tutulmuş gibi aydınlandı.

“Bekle Usta’dan izin alayım da beraber gidelim.” deyip aşağıya indi.

Usta, sigarasını yakmış Hasan’ı bekliyordu.

“Usta… İzin verirsen Yenikapı’ya kadar gitmem lazım.”

Usta, cebinden cüzdanını çıkardı.

“Kaç para lazım?

Para mevzusu Hasan’ın hiç aklına gelmemişti. Şaşkınlığını üzerinden atar atmaz, minnettar bir ifade ile “bir dakika” diye işaret yapıp, yukarı koştu. Az sonra tekrar ustasının karşısındaydı. Soluk soluğa:

“200 lira lazımmış, Usta.” dedi. “Varsa çok makbule geçer. Haftalığımdan kesersin.”

Usta 200 lirayı Hasan’ın eline saydı. Delikanlının ilk kez yıldızlı gördüğü kahverengi gözlerine baktı. Cüzdanından iki tane yüzlük daha çıkardı.

“Bu da benden olsun.” dedi. “Olur da ne kadar şanslı olduğunu anlaması için bir saat yetmezse, bunu da verirsin.”

Simsiyah bir at, zeytin dallarını yararak ilerliyordu. Üstündeki delikanlı yelesine sıkı sıkı sarılmış, kah topuklarını hayvanın karnına vurarak, kah eğilip kulağına fısıldayarak onu daha da, daha da hızlanmaya zorluyor, at gövdesini çizen dallara, çalılara aldırmadan tüm gücüyle koşuyordu.

Delikanlının gözü, Ege’nin hafif hafif dalgalanan mavi atlasını keskin bir makas gibi keserek ilerleyen, köpük rengi yelkenleri kanatlanmış teknedeydi.

Atıyla geçtikleri yerlerden kumrular, yusufçuklar, arılar havalanıyordu. Kuru ot ve dallar, zeytinler, kaplumbağa kabukları nalların altında ezilip parçalanıyordu. Yelkenli hızlandıkça, delikanlı atın boynuna daha sıkı sarılıyor, “Hadi kızım” diyordu. “Onsuz yapamam biliyorsun. Hadi, uçur beni ona!”

***

Yalnızca on dakika önce, siyah at düğün meydanının arkasındaki merada aheste aheste otlanıyor, kuyruğuyla sinekleri kovalıyordu oysa.

Delikanlı ise (adı Mustafa’ydı) atının az ilerisinde, yüzünü yalayan kekik kokulu Ege esintisi eşliğinde rakısını yudumluyor, bekar erkekler için kurulmuş arka masada, hepsi tiril tiril beyaz gömlekler giymiş arkadaşları ile sohbet ediyordu.

Zeybek havası başlayınca delikanlılar rakı bardaklarını masaya bırakıp ciddileşmiş, gururlu adımlarla meydana yürümüşlerdi.

Mustafa zeybek oynamayı babasından öğrenmişti. O da kendi babasından. Onlar için oynuyordu. “Boşuna şehit olmadınız efeler” diye hakırıyordu kanatlarını kartal gibi açaraken… “Toprak yarılsa da bir kez daha sarılabilsem size” diye mırıldanıyordu dizlerini sertçe toprağa vururken…

Davulcu coşmuş, tokmağını gergin dana derisinin göbeğine, patlatırcasına indiriyordu. Zurnacı yanaklarını balon gibi şişiriyor; kamışı rakı bardağı gibi havaya dikmiş, soluk almaksızın üflüyordu. Düğün ahalisi laflamayı, gülüşmeyi bırakmış, bu nefes kesici gösteriye kilitlenmişti.

Gelinle damadın kara gözlerinde, beyaz dişlerinde mutluluk pırıldıyordu. Her hareketi ile biraz daha büyüyen, adeta tek başına meydanı dolduran Mustafa’nın heybetli dansını, İzmir’e giren Türk ordusunu izler gibi gururla seyrediyor, alkışla tempo tutarken birbirlerine kaçamak bakışlar atıp çapkınca gülüşüyorlardı.

Yazdan kalma pırıl pırıl bir Eylül günüydü. Yıllar boyu meydandakilerin erkekleriyle, namuslarıyla, gençlikleriyle, umutlarıyla, ekmekleriyle beslenip semiren savaşın hem de zaferle sona ermesinin ardından herkesin gözünün, gönlünün ışıldadığı, silahların çatışma değil düğün kutlaması için ateşlendiği, beyaz güvercinlerin zeytin dalları arasından mavi göğe doğru havalandığı, meltemin yüzlere buram buram iyot ve anason kokusu üflediği, tatlı bir rüyayı andıran bir gün…

***

“Mustafa Abi koş!” demişti çocuk nefes nefese. Yanakları pancar gibi kırmızı, saçları terden sırılsıklamdı. Derin bir soluk alıp devam etmişti. “Vladimiros Bey’ler köyü terk ediyor. Eski İskele’de bir yelkenliye eşyalarını yüklerlerken gördüm. Son birkaç parça kalmıştı. Angela Abla çok ağlıyordu!”

Çocuk lafını bitirmeden Mustafa siyah atına atlamıştı bile. Kaşla göz arasında Eski İskele’ye onu en çabuk ulaştıracak zeytinlik yoluna girmiş, tozu dumana katarak gözden kaybolmuştu.

***

Ve işte şimdi atının boynuna sıkı sıkı sarılmış, uçarcasına yol alan tekneye yetişmeye çalışırken, kamçı gibi yüzüne, gövdesine çarpan zeytin dallarının arasında avazı çıktığı kadar haykırarak, haberi aldığı an taşlaşan ciğerlerini açmaya çalışıyordu.

Atı bunun ölüm kalım koşusu olduğunu, dünyaya bu koşu için geldiğini idrak etmişti. Sahibi daha karnına vurmadan, kırbacı kıçında şaklatmadan çukurların, tümseklerin üzerinden havalanıyor, çılgın bir güdünün etkisinde çalı ve dallarla birlikte kendi sınırlarını da parçalayıp atıyordu.

Dışarıdan izleyen biri için, beyaz yelkenliyle siyah atın yarışının galibi belliydi. Ama Mustafa da at da yenilgiyi akıllarının uçundan geçirmiyorlardı.

***

Eski iskele göründüğünde ne delikanlı yuları çekti, ne de at yavaşladı. Son zeytin ağaçlarını da geride bıraktılar. Ufukları bir anda açıldı. Ege’nin uçsuz bucaksız mavisi ile gökyüzünün sonsuzluğunun kucağında buldular kendilerini. Atın nalları iskele ile buluştuğunda delikanlı belinden silahını çıkardı. Gökyüzüne doğru arka arkaya ateşledi.

Denizin ortasından bir kız çığlığı yükseldi. At, başını o yöne, beyaz yelkenliye doğru çevirdi. Silah sesi ve tanıdık çığlık hayvanı daha da coşturmuştu. Delikanlı bacakları ve kolları ile atına sıkı sıkı sarılarak hazırlandı. Gözlerini kapadılar, birlikte Ege’nin üzerinde havalandılar.

Aynı anda Angela, teknenin burnuna çıktı. Durumu son anda fark eden annesiyle babasının haykırışlarına aldırmadan, bembeyaz entarisinin eteklerini şişiren rüzgarın üstüne basarak siyah karaltıya doğru yürüdü.

***

Güneş, hiç kimsenin bitmesini istemediği günün sonunda, mavisi koyulaşmış gökyüzünü pembeyle morun tonlarına boyamış, düğün meydanındaki cümbüşü göğe taşımıştı.

Düğün ahalisi dev bir çember oluşturmuş, çılgınca göbek atıyor, gerdan kırıyor, elleriyle tempo tutuyordu. Yaşlılar, çocuklar, evlenme çağındaki kızlar, beyaz gömlekli delikanlılar hepsi ayaktaydı.

Davulcu ile zurnacı çemberin tam ortasında kendilerinden geçmişlerdi. Zurnacı, ne nefes alıyor, ne nefessiz kalıyor, giderek gürleşen taksimleriyle ahaliyi hayrete düşürüyordu. Davulcu tek başına, koskoca bir bölüğün çıkarabileceği kadar gümbürtü çıkarıyordu.

Konuklar mest olmuş, arada naralar atıyor, yaşlı kadınlar sevinç gözyaşlarına hakim olamıyor; meltem yanakları okşayıp kurutarak, buruşan çeneleri yeniden gülümsemeye davet ediyordu.

Davulcu ile zurnacının bir tarafında gelinle damat vardı. Elleri birbirlerinin omuzlarında ayakları yerden eş zamanlı kalkıp, gerisin geri konarak ahenkle sirtaki yapıyorlardı.

Onların karşısında ise Angela ile Mustafa oynuyordu. Her ikisinden de toprağa deniz damlıyordu. İkisinin de uzuvları aynı dalga boy ve devinimleri ile hareket ediyordu. Dişleri bembeyaz, pırıl pırıl, açık deniz köpükleri gibi parlıyordu.

Kalabalık gözlerini onlardan alamıyordu. Aşk vücuda gelmiş, karşılarında dans ediyordu. Mustafa ile Angela’nın ayakları yere basmıyor, başları göğe uzanıyordu.

Arada dört nala, siyah bir bulut geçiyordu üstlerinden. Mustafa ile Angela minnetle ona doğru el sallıyorlardı. Zurnacı bir tek o zaman yutkunuyordu. Davulcu hemen kasap havasına geçiyor, çemberdeki konukları delikanlı ile Angela’ya sarılmaya davet ediyordu.

Düğün halkı onlara sarıldıkça her yer, herkes Ege kokuyordu buram buram. Barış kokuyordu. Mavi kokuyordu. Aşk kokuyordu. Kimsenin evine dönmeye niyeti yoktu. Herkes masallardaki gibi düğünün kırk gün, kırk gece sürmesini istiyordu.

Arkadaşlarıyla yeni açılmış, pahalı bir içkili lokantada buluşmuştu. Biraz memleket meseleleri, biraz iş güç, biraz da çoluk çocuk üzerine lafladıktan sonra, her buluşmada tekrarladıkları üzere eski güzel günleri özlem ve şakalarla anmış, tam mekanla ve birbirleriyle aralarındaki mesafe kapanmaya başlamışken; önce aralarından biri huzursuz hareketlerle saatini kontrol ederek sohbete ara verilmesini beklemeye koyulmuş, onun peşi sıra diğerlerinin de birer birer eşlerini, çocuklarını, ertesi sabahki toplantı ve seyahatlerini mazeret göstermesinin ardından on beş dakika içinde masa boşalıvermişti.

Sona kaldığından bahşişi halletmek ona düştü. Lokantanın buğulu cam kapısını açan kibar garsonu başıyla selamlayıp, kendini tenhalaşmış caddede buldu. Hava buz gibiydi. Şidddetli rüzgar, sulu kar tanelerini iğne ucu gibi yüzüne batırdıkça canı yanıyordu. Caddedeki tek tük yaya, şemsiyelerine hakim olmaya çalışarak oradan oraya savruluyordu.

Köşedeki taksi, sinyal çakarak onu kısa yoldan sıcacık evine götürmeyi teklif etti. Yakalarıyla omuzlarını kaldırarak kulaklarını örttü, adımlarını hızlandırarak taksinin yanından geçti.

Böyle biraz üşüyerek, biraz ıslanarak tenha gecenin içinde kalma ısrarını sürdürmek hoşuna gitti. İlk sağdan dar bir sokağa, oradan daha sakin bir başkasına, oradan da sokak lambaları yanmayan bir diğerine, nereye gittiğini bilen biri gibi kararlı adımlarla saptı. Uzakta, giriş ışığı yanan bir apartmanın önünde bir karaltı sigara içiyordu. Bir an için duraksadı. Geri dönmek daha dikkat çekici olacaktı. Soluğunu tutarak, apartmanın yanından uygun adım geçti.

Duvarlara, kepenklere püskürtülmüş yazı ve resimler onu rahatlatıyor, kaybedecek şeyi kalmamış bölgeye sanatın, mizahın dokunmuş olması oraları biraz olsun nefes alınabilir hale getiriyordu.

Yaşadığı güvenli hayata yabancılaştığı için, ne istediğini değil ne istemediğini bildiği için oradaydı. Bu düşünce, kim olduğunu unuttukça içinde büyüyen özgürlük duygusu kendisini uzun zamandır olmadığı kadar iyi hissetmesine neden oluyor, ancak yosun tutmuş bir duvarın gerisindeki hurdalıktan gelen tıkırtı, metruk bir binanın kırık camından görünen alevler, karanlığın içinden yükselen havlamalar pişmanlık içinde bir an önce oralardan kurtulup, sıcacık evine ulaşmak için sabırsızlanmasına neden oluyordu.

Lambaları yanan bir sokağa adım attığında, bir apartmanın giriş katındaki aralık pencereden tanıdık bir reklam müziği yükselirken, kendi halinde yaşlı bir adamın meyhaneden mi camiden mi döndüğünü tahmin etmeye çalışırken, korkunun yerini serüven duygusuna bıraktığını memnuniyetle fark ediyor; o cesaretle, aydınlık geniş caddeye dönmek yerine dar ve karanlık bir başka ara sokağa sapıyordu.

İşte bir daha asla bulamayacağı o ara sokaklardan birinde rastladı ona. Depo girişi gibi görünen parmaklıklı bir kapının önünde, kırmızı bir yük arabasına yaslanmış bir vitrin mankeni, çırılçıplak, sırılsıklam dikiliyordu. Başı kel, tek eli kopuk, vücudu kusursuzdu. Sokakla esrarengiz bir uyum içindeydi. Yaralı, cezalı, hikayeli, cesur ve çekici. Sağ elini kaldırmış, sokağına girme cesaretini gösterecek birini bekliyordu.

Ağır ağır ilerledi, karşısında durdu. Uzun uzun baktı. Konuşmayacak olmaları ne iyiydi. Çantasını kırmızı yük arabasına bıraktı. Mankene bir adım daha yaklaştı. Tek kolu kendiliğinden beline sarıldı. Parmaklarını, kopuk elinden başlayarak ıslak kolunda gezdirdi. Yanaklarını okşadı. Çenesini… Dudaklarını. Parmaklarını çekti. Dudaklarını, mankenin sert, soğuk, ıslak dudaklarına bastırdı. Diğer eli de çıplak bedeni sardı. Sımsıkı…

Kim bilir ne kadar öyle kaldılar. Rüya bile gördü o sırada. Sonra bir üşüme geldi. Titreyerek ayrıldı mankenden. Geriye doğru bir adım attı. Üstüne başına çeki düzen verdi. Yük arabasına bıraktığı çantası ilişti gözüne. Aldı. Bir adım atıp uzaklaşmaya yeltendi. Karar değiştirip durdu. Geri döndü. Çantasını sol eline aldı. Diğer eliyle mankenin yanağını bir kez daha okşayarak vedalaştı.

Hızlı ve suçlu adımlarla sokağı terk etti.