O sabah, hiç sabaha benzemiyordu. İstanbul aydınlanamamış, silüeti sulu boya gibi dağılmıştı. Gökyüzünün ağzından burnundan buhar çıkıyordu; maviyi unutmuş, buluta üşenmiş, geceyi kaçırmıştı. Boğaziçi zeytinyağlaşmıştı. Gluk gluk ediyordu teknenin pervanesi döndükçe. Beyaz beyaz köpüklenmiyor, yoğunlaştıkça kırışığı azalıyor, cildi parlaklaşıyordu.

Uyanır uyanmaz anlamıştı bu sabahın o sabah olduğunu. Çocukluğunda rahmetli dedesinden dinlediği, onun kendi dedesinden, onun da kendi dedesinden dinlediği “Altın Sabah”tı bu. Torunlarını etrafına topladığı kış gecelerinde nasırlı parmaklarıyla kestane çizerken, bayram sabahları babaannesinin açtığı cevizli baklava yenirken, hafta sonu kahvaltılarında sıcak sütünü höpürdeterek içerken uzun uzun anlatırdı o sabahın alametlerini.

Bu yüzden bu sabahın o sabah olduğunu anlaması için gözünü açtıktan sonra bir kaç dakika yetmişti. Denizin böyle yaldıza bulanmasının; Kız Kulesi’nin dibindeki paslı giderin kapağı ile Sarayburnu’ndaki altın çeşmenin musluğunun peş peşe ve aynı görünmez el tarafından açılmasına bağlı olduğundan haberi vardı mesela.

İstanbul siluetinin yer yer dağılıp gökyüzüne karışması, sisin insanın genzine şekersiz pamuk helva gibi sıvanması, hepsi öyle gerçek dışı, öylesine büyüleyiciydi ki, uyanıp da bütün bunlara kısacık bir an için tanık olanlar kendilerini hayatlarında gördükleri en tuhaf ve güzel rüyanın ortasında sanıp, uyumaya devam ediyorlardı. Tıpkı dedesinin dedesinin dedesinin anlattığı gibi şehirde uyanık kimse yoktu bu sabah. Bir kısım efsunlanıp gerisin geri uykuya dalmış, bir kısım henüz hiç uyanmamıştı.

Çaydanlığa su doldurdu. Küçük tüpün üstüne koyup abdest almaya koyuldu. Çayı demleyip namaza durdu. İki rekat da şükür için kıldı. “Fazla da oyalanmaya gelmez” demişti dedesi. Öyle yaptı. Metal bardağını demli çayla doldurdu. Yün beresini taktı. Balıkçı barınağının derme çatma kapısını tekmeleyerek dışarı çıktı.

Ne martı vardı görünürde, ne de bir Allah’ın kulu. Hava serindi ama üşütecek kadar değil. Tek asılışta motoru çalıştırdı. Motor hep böyle gürültülü mü çalışırdı? Pek üstünde durmadı. Halatı çözdü. Tekneye atladı. Dedesinin atalarından bahsettiğinde tasvir ettiği gibi: Yağız ata binercesine müteşekkir.

Teknenin yan cephesinde el oyması bir ahşap deniz atı vardı. Dedesinin, onun dedesinin ve onun da dedesinin teknelerinden miras. Atın kabartma yelesini okşadı.

Tekne usulca kaymaya başladı sırları dalga dalga yükselen dev aynanın üstünde. Çayından keyifli bir yudum aldı. İstanbul’un rimelleri akmış, birazı göğe birazı denize karışmıştı. Soktu elini suya. Çenesini sıvazladı. Islak parmağıyla kaşlarını düzeltti. Teknenin camında yansımasını gördü. Beğendi kendini, hayret. Kim bilir ne zamandır ilk defa. Tuzlu dudaklarını yaladı. Dişlerini sıktı ne halt edeceğini bilemediğinde yaptığı gibi. Çay bardağına sarıldı yine. Bir yudum daha içti, bu kez heyecanı keyfinin önünde.

Dümeni sise doğru kırdı. “İstanbul Boğazı’nın en geniş yerinin tam ortasına…” demişti dedesi. Sis, Rumelihisarı ile Anadoluhisarı arasında başlıyordu. Boğazın en dar yerinde. Tam başlaması gereken yerde.

Önce yön, sonra düzlem, sonra da zaman kavramını yitirdi. Pusula bozulmuş, saat durmuştu işte. Suyun üstünde mi gidiyor, dibinde mi, yoksa gökyüzünde mi süzülüyor, kestiremiyordu şimdi. Daha önce defalarca yaşamıştı bu anı. Çocukluğunun en sık tekrarlanan rüyasında.

Sonra bir ara bunları aslında kendisi yaşamıyor, dümendeki dedesi anlatıyor zannetti. Dedesi “Altın Sabah”ı ezberlettiği vurgularıyla, arada derin derin soluklanarak, yine aynı yerlerde aynı şakaları yaparak, sona yaklaştıkça biraz daha ağırlaşarak anlatıyor, o ise elini denize sokmuş, teknenin kıçında balık gibi oynatıyordu.

Hava durgundu o ana dek. Birdenbire güçlü bir rüzgar esti. Tül gibi aralandı sis. Limana demirlemiş kırmızı, mavi, yeşil teknelerin gerisinde beyaz büyük bir fener göründü. Derken esinti başladığı gibi aniden kesildi. Gelmişti demek… Anadolu Feneri ile Rumeli Feneri’nin ortasına, boğazın en geniş yerine yaklaşmıştı.

Biraz daha ilerleyip motoru kapadı. Boynuna asılı zincirin ucundaki dede yadigarı pirinç silistre düdüğünü ağzına götürdü. Yanaklarını şişirip bütün gücüyle üfledi. Sonra bir daha. Ve dedesinin söylediği gibi üçüncü kez.

Hiçbir hareket olmadı.

“Bekle” demişti dedesi. “Muhakkak gelecek. Üç kere daha çal. Ve bekle.” Öyle yaptı. Yine sessizlik. Ürpertecek kadar. Silistre düdüğünü ağzına götürdü. Bir tur daha…

Bir şıpırtı duyar gibi oldu. Uzaktan geldi ses. Anadolu Feneri’nin bulunduğu taraftan. Yeri belli olsun diye üç kez daha üfledi. Şıpırtı tekrarlandı, yaklaşmaya başladı.

Dedesinin anlattığı altın saçlı deniz kızı mıydı gelen? Bu da gerçek olabilir miydi? Suya bir şey, belki de denizkızının kuyruğu çarpıyor, devinimiyle bizimkinin teknesine yaklaşıyordu.

Soluğunu tutmuştu şimdi. Bir kayığın ucu belirdi az ötede. Sisi yararak yaklaştıkça, genişleyen ahşap gövdesi ortaya çıkıyordu. Kürekler göründü derken. Sonra onları tutan eller. O narin, bembeyaz ellerin sahibi çıktı ortaya. Yavaş yavaş… Belki yüz yıl sürdü bu. Dedesinin onlarca kez tarif ettiği, rüyasında yüzlerce kez gördüğü beden tamamlandı nazlanarak. Evet oydu karşısındaki: Altın Saçlı Kız.

Kayık sürtünerek tekneye yanaştı. Kız halatı uzattı. Öyle duru, öyle gösterişsiz bir güzelliği vardı ki. Bizimki sersemliği zor attı üzerinden. Halatı yakaladı, bir çırpıda kendi teknesine bağladı. Elini uzattı altın saçlara doğru. Kızı çekerken belinden aşağısına kaydı bakışları. Kuyruğu değil ayakları vardı. Daha da sevindi buna. Hayret! Dedesi ilk kez yanılmıştı.

Kızla bir süre birbirlerinin gözlerinin içine baktılar. Sis iyice etkisini artırmıştı. Başka bakacak yer yoktu yani. Onlara zaten başka ihtimal yoktu.

“Nasıl buluşabildik, bir fikrin var mı?” diye sordu balıkçı.

“Büyükannemin büyükannesinin büyükannesi…” diye başladı kız yüzü kadar duru, Boğaz kadar pürüzsüz sesiyle. Kızın söylediklerini, ezbere bildiği hikayeye ekleyince her şeyi anladı.

Dedesinin dedesinin dedesi, Altın Saçlı Kız’ın büyükannesinin büyükannesinin büyükannesi ile böyle bir altın sabahta ayrılmak zorunda kalmışlardı. Yaşayamadıkları aşklarını masallaştırmış, sonraki nesillere miras bırakmışlardı.

Ne var ki, o gün bugün, bir kez bile altın sabah olmamış ya da olduysa da önceki nesillerden hiçbir oğlan ve kız bu masala onlar kadar inanmamıştı.

“Ben seni altın saçlı bir deniz kızı sanıyordum.” dedi oğlan gülerek.

“Öyle sayılırım.” diye yanıtladı kız, beline dökülen altın sarısı saçlarını okşayarak. “Hep deniz kıyısında, şu Boğaz köyünde yaşadım.”

“Ben de seni denizatlı prens sanıyordum.” derken mahcupça gülümsedi kız.

Oğlan ayağa kalktı. Teknenin yan cephesindeki ahşap oyma denizatına vururken kızın gülümsemesine karşılık verdi:

“Öyle sayılırım zaten.”

Her ikisinin da yıllarca dinlediği hikayede olduğu gibi sis dağılmaya başladı. Önce Anadolu Feneri, sonra Rumeli Feneri sahilleri görünür oldu. Deniz usul usul asıl renginin mavi olduğunu anımsadı. Dalgalanmaya başladı. Bembeyaz köpükler coşkuyla dalgaların ucuna asıldı.

Altın Saçlı Kız’ın bavulunu yanlarına alıp, kayığını teknenin kıçına bağladılar. Burunlarını ters yöne çevirdiler.

Dedelerinden, büyükannelerinden dinledikleri gibi, aynı çocukluk rüyasını birlikte görür gibi, nikahlarını kıydırmak üzere Arnavutköy Tevfikiye Camisi’nin imamına doğru pata pata ilerlemeye koyuldular.

Kendini bildi bileli Boğaz kıyısında, balıkçıların arasında olmaya; iyot kokusunu içine çekerek denizle bir ürpermeye, kabarmaya, sallanmaya bayılırdı.

Gözlerinin rengi, Boğaz’ınki gibi günden güne, bazı günler saatten saate değişirdi. Kimi zaman yeşile, bazen griye çalar, hava güzelse basbayağı maviye dönerdi. Gözbebeklerinin Boğaz’ın rengiyle tıpatıp aynı tona bürünmesi için bakışlarını uzun süre sudan ayırmaması gerekirdi.

Bazen saatler süren bu kesişmeler esnasında kafasına taktıkları, takıp da farkında olmadıkları, çoktan unuttuğunu sandıkları, gelecek olasılıkları Boğaz’ın dalgaları gibi zihninin duvarlarına çarpıp çarpıp çekilir, her çarpmanın ardından kafasının içindeki uğultu biraz daha hafifler, bu da onu rahatlatırdı.

Hayatta kendini en iyi hissettiği anlar, göz renginin, kalp ritminin ve zihin berraklığının denizle bir olduğu zamanlardı. Öyle anlarda tüm yüklerinden kurtulmuşçasına rahatlar, kendini bir martı kadar hür, bir balık gibi kıvrak, Şehirhatları vapuruymuşçasına güçlü hissederdi.

Uzaktan geçen bir tankerin yarattığı dalgalar korkunç bir mide bulantısına neden olabilirdi öte yandan, yanındaki bir balıkçının oltasında çırpınarak sudan kopan bir balık, derisine kanca batmış gibi acı çekmesine yol açabilirdi.

Denizin parçası olarak gördüğü balıkları çok sever, onların öldürülmesinden büyük üzüntü duyardı. Kordondaki yerinden olmamak için diğer balıkçılar gibi elinden eski kamışını eksik etmez, ucuna kurşun bağlı çengelsiz misinasını arada bir usta hareketlerle denize savurur ama açlıktan ölecek olsa yine de balık tutmayı aklından geçirmezdi.

Boğaz’la bütünleştiğinde onun hareketlerini kendi bedeninde ve ruhunda duyumsayabildiğini çocukluğunda keşfetmişti. Bir kış günü şaşkınlık içinde, bu keşfini bir adım ileri götürdü.

O gün hava hem soğuk, hem yağışlı hem de rüzgarlıydı. İnatçı poyraz deniz kıyısında dikilmeyi dahi zorlaştırıyor, bulutlardan topladığı yağmur damlacıkları ile denizden kopardığı su taneciklerini, yakaladıklarının yüzüne, gözüne püskürtüyordu. Balıkçıların çoğu ayakta durmayı dahi zorlaştıran dondurucu hava yüzünden, kimisi de misinasının dolanmasından çekindiği için balığa çıkmayınca, koskoca sahil şeridi ona kalmıştı.

Yağmurluğunun başlığı kafasında, emektar oltasız kamışı elinde, birkaç saat boyunca neredeyse kıpırdamadan Boğaz’la bütünleşti. Artık gözleri kül rengi bakıyor, dalgalarla aynı ritimde soluk alıp veriyordu.

Tam o esnada arkasındaki yolda önce uzun ve acıklı bir fren sesi duyuldu. Sonra iki araba çarpıştı. Kısa süren sessizliğin ardından sürücüler araçlarından fırladılar ve bağrışmaya başladılar. Küfürleştiler, itiştiler ve nihayet yumruklaştılar. Diğer araçlardan inenler öfkeli adamları ayırmaya çalışıyor, olay bastırılacağına anlamsızca büyüyordu.

Grileşmiş gözlerini tekrar Boğaz’a çevirdi. Birkaç dakika içinde bütün huzurunu kaçıran kazaya ve kustukları kinle içini kapkara bir kasvet bulutuyla dolduran kazanın faillerine içerledi. Bir süredir tutmakta olduğu nefesini öfff diye bıraktı. Öflemesi ile birlikte hafif hafif çalkalanan denizin ortasından dev bir dalga yükseldi.

Önce bu eş zamanlılığın rastlantısal olduğunu düşündü. Kendisi deniz gibi hissedebiliyordu ama denizin onun gibi hissetmesi…

Sinirini bozan başka bir olay düşündü. Bir türlü onartmadığı klozet akıntısı ile banyosunun tavanını yosun kaplatan kaba ve yüzsüz üst kat komşusunun ablak suratı geldi gözünün önüne. Kaşları çatıldı, göğsü kabardı, yanakları balon gibi şişti. Ve bir kez daha öfledi. Boğaz kırbaçlanmış gibi yükseldi yine, dalgası seti aştı bu defa, ayakkabılarını ıslatacak kadar taştı.

Boğaz’la bütünleşmesinin yalnızca kendisini değil Boğaz’ı da etkilediğini işte böyle öğrendi. O gün bomboş sahil şeridinde rahat rahat denize göbek attırdı, hoplattı, sıçrattı, savurdu. Okşadı, sakinleştirdi. Kırbaçladı, kızdırdı. Kordonu baştan aşağı yıkattı.

Hava kararana dek, ihtiyaçlarından fazla balık yakalamalarına rağmen daha fazlası için olta sallamaya devam eden balıkçıları nasıl sırılsıklam edeceğinin, denize çöp atanları nasıl o çöplerle yer değiştireceğinin, seyyar satıcıları kovalayan zabıtaları nasıl engelleyeceğinin, yazın yaşlı köpekleri nasıl serinleteceğinin provasını yaptı.

Her akşam iş dönüşü, evden önce arsaya uğrar. Minare, kilise ve ağaçların omuz omuza verdiği açık tribündeki yerini alır; içinde ekmek, meyve, bazen de 250 gram kıyma taşıdığı poşetini ayağının dibine bırakır, otura otura düzleştirdiği kaya parçasına yerleşirken isli mahalle havasını içine çeker, elini kaldırıp çocuklara selam verir.

Kalede Panter Yasin… Epey geliştirdi kerata kendini. Hava toplarında ürkektir biraz. Hafta sonları fazladan çalışarak o eksiğini de hızla gideriyor. Panter lakabını köşelere giden toplara çevik uzanışlarıyla kazandı. Uzak mahallelerin takımları maç günü kalede ufak tefek Yasin’i görünce bıyık altından gülerler önce. Ne de olsa kendi kalecileri takımın en iri yarı çocuğudur. Ama daha ilk ataklarında Yasin’in kollarının nasıl iki misli uzayabildiğine, şut çekmeye hazırlanan oyuncunun ayağındaki topu mıknatıs gibi elleriyle çekip alıverdiğine tanık olunca önce şaşırır, sonra hırslanırlar. Dakikalar ilerledikçe kontrollerini ve gol atabileceklerine olan inançlarını yitirirler.

Nuri topu aldı mı, zimmetine geçirir adeta. Kimseler sökemez kolay beri. Ama ne zamanında pas vermeyi bilir ne de şut çekmeyi. O yüzden aynı adamı iki üç kez çalımlamak zorunda kalır, yorgun düşünceye kadar sahanın bir o tarafında bir bu tarafında yılan gibi kıvrılır durur. Allah aklından almış, ayaklarına vermiş. Böyle demez Nuri’nin yüzüne ama ne dese söz geçiremez.

Hah işte Yılmaz kaptı topu. Yalnız adaşı olduğundan değil, karakterini de kendisine çok benzettiğinden bir başka sever onu. Tekniği pek iyi değildir ama çok çalışkandır. Ciğer desen körük gibi. Topu kaptırdı mı, iki misli koşar, geri kazanır muhakkak. Kale boş olsun vurmaz, arkadaşının pozisyonu daha iyiyse ona yuvarlar. Yenilgiyi asla kabul etmez. Oyunu kazanmak için her şeyini ortaya koyar ama asla ahlaksızlığa, mızıkçılığa, sertliğe başvurmaz. Son dakika olsun, maç berabere olsun, herkes soluğunu tutmuş olsun, çarpmışsa top eline, tereddütsüz “penaltı” der. Golse “gol”, taş üstüyse “değil”. “Herkesin teri kıymetli abi” der. “Kazanabilirsek kazanırız. Kazanamazsak ders çıkarırız.”

“Büyük Yılmaz” derler bizimkine. Başındaki “Büyük” kısmından hoşlanmaz, kibirli bulur ama mecburen kabullenir ufak Yılmaz’la karıştırmasınlar diye.

Bir deri fabrikasında çalışır. Sabah beşte kalkar, iki araç değiştirir, üstüne de yarım saat yürür işyerine varmak için. Öğle yemeği dışında hiç mola vermez. “Kumru gibi düşüneceğime arı gibi çalışırım” der. Şefi dışındaki mesai arkadaşları pek haz etmez, hatta diş bilerler Yılmaz’a. Kendi üretkenliklerinin sürekli onunkiyle kıyaslanmasını, sigara molası verdiklerinde bile ters ters gözetlenmelerini, ne yapsalar da eksik hissettirilmelerini ona bağlarlar. Birkaç kez kenara çekip konuşmuşlukları, hatta tehdit etmişlikleri de vardır ya Yılmaz’ı, O burnunun dikine gider.

“Ben akşamları böyle rahat uyuyabiliyorum.” der. “Ne yalakalıkla ne hainlikle işim olur, formamın hakkını vermeye çalışıyorum.” der. Futbol dünyasından örnekler vermeye kalkar, küfrü basar keserler lafını.

Evlendiğinden beri işsiz kaldığı, eve ekmek getirmediği, yakacağını, giyeceğini eksik ettiği gün yoktur; evdekilere de yaranamaz ama. Arsada geçirdiği birkaç saatin sözü olur.

“Arabamız olsa Pazarları gezerdik…” derler. “Gelin akbilimle sizi istediğiniz yere götüreyim” diye teklifte bulunur, burun kıvırırlar. “Spor haberlerini seyrettikten sonra horlamaya başlıyorsun.” diye şikayet ederler. “On iki saat ağır çalışıyorum” der, duymazdan gelirler. “Ömrünü çoluk çocuk arasında yedin. Hiç değilse erkek gibi kahveye, birahaneye gitseydin biraz çevre edinirdin.” diye söylenirler. “İnsanın çevreye değil, oyuna ihtiyacı var.” der, ana kız bir olur gülerler.

Yasin’in gelişimini görmezler çünkü. Oyunun her gün sıfırdan başladığını, her maçın sürprize açık olduğunu, her rakibe göre güçlü ve zayıf yanların keşfedildiğini, dünyanın en güzel golünün Süleymaniye’deki arsada atılabilme ihtimalini, en zayıf görünen takımın dahi diğerini yenme şansı bulunduğunu, Nuri’nin mesela bir gün taşıdığı tüm topları tam zamanında pasa ya da şuta çevirerek tek başına maçı alan bir yıldıza dönüşebileceği gibi, bir başka gün yanlış kararlarıyla tek başına takımının başını yakabileceğini bilmezler. Yılmaz’ın saflıkla, iyi niyetle -rakibi alt etmek, takım arkadaşlarını mutlu etmek, hatta kazanarak kendini tatmin etmek için değil- oyunu çok sevdiği için, kendisini oyuna borçlu hissettiği için, oyun daha zevkli olursa hayat da daha keyifli olur diye oynadığını anlamazlar.

Kahvehanedeki, fabrikadaki, meyhanedeki, araba galerisindeki, meydanlardaki adamlar böyle düşünmediği için onlarla beraber olmak istemediğini, yanlarında edecek laf bulamadığını, onların ettiklerinden de korkunç sıkıldığını söyleyemez. Onlar da ne demeye çalıştığını anlamaya gayret etmez, dudak bükerler Yılmaz’ın her haline. Büyüyememekle eleştirirler, bir tek çoluk çocuğa söz geçirebildiğini ima eder, arkasından kafasının her geçen gün biraz daha futbol topuna benzediğini söyler, dalga geçerler.

Sonuçta ona koca günden bir saatçik kalır işte. İş dönüşü, alışverişi yaptıktan sonra, eve varmadan önce arsada geçirdiği altmış dakika. Çocukluğundan beri kendini en iyi hissettiği, hayatı en saf, en sahici, en eğlenceli, en güzel bulduğu yerde doya doya yaşanacak bir saat.

Çocukların ağabeyi, oyun arkadaşı, hocası, hakemi, seyircisidir Büyük Yılmaz. O kenardaysa maç daha ciddi, daha zevkli, daha hırslı geçer. Her iki takıma da yön verir. İyi oynayan iyi oynadığından onun sayesinde emin olur. Öylesine bir gol, onun yerinden sıçrayıp şapka çıkarışıyla unutulmazlar arasına girer. Herhangi bir çocuk onun alkışlarıyla kendini on binlerin önündeymiş gibi hissedebilir. Maç oynanırken kaptan koşarak onun yanına gelip taktik alabilir. Takımın dizilişi, oyunun şekli birdenbire değişebilir.

Eksiği olanlar hafta sonu özel antrenmana tabi tutulur, ödevlerini yerine getirip getirmedikleri ertesi hafta başında mutlaka kontrol edilir.

***

Bir hafta önce Belediye tarafından Süleymaniye mahalleleri arasında düzenlenen turnuvada büyük heyecan yaşanmış; bizimkilerin bütün maçlarını kazanarak şampiyon olması futbolla pek ilgisi olmayanlar dahil, mahalleliyi gururlandırmıştı. Takım bir miktar para ödülü kazanmış, daha da önemlisi neredeyse bütün oyuncuları, Büyükşehir Turnuvası’nda dereceye girme hedefi ile kurulan Fatih Belediyesi altyapı takımına seçilmişti.

Büyük Yılmaz, o gün bir başka keyifliydi bu yüzden. Her zamanki gibi elinde poşeti, gözü maçta, arsanın kenarından dolaştı. Çocukları güler yüzle selamladı. Nuri’ye topu ayağında fazla tutmamasını tembihledi. İleride kalan kanat oyuncusunu savunmaya desteğe çağırdı.

Her zaman oturduğu kaya parçasının bulunduğu noktaya geldi. Ama taş yerinde yoktu! Sağına soluna bakındı. Yılların taşının yerinde, üstü branda ile kaplı kocaman bir kütle duruyordu. Bembeyaz kesildi. Yabancı kütlenin ebatları ufak bir konteyner büyüklüğündeydi. Yoksa arsada inşaat mı başlıyordu? Kanlanan gözlerini sahadaki çocuklara çevirdi. Maç durmuştu.

En sevdiği üç çocuk; Yasin, Nuri ve Yılmaz ona doğru koşmaya başladılar. Olağandışı bir durum olduğu kesinleşmişti. Çocuklar açıklamaya geliyordu. Yüzlerindeki ciddi ifade, verecekleri haberin pek de hayırlı olmayacağına işaret ediyordu.

Büyük Yılmaz isli havadan derin bir nefes çekti. İyice yaklaşmalarını bekledi. Çocuklar ona bir şey demeden yanından geçtiler. Arkasındaki kütlenin başında durdular. Brandanın köşelerinden tuttular. Nuri “bir..kii..” derken hazırlandılar, “üüüüç” diye bağırmasıyla aynı anda kaldırdılar.

Brandanın altından üstü ve üç yanı kapalı, top sahasına bakan ön tarafı açık, içinde süngerli, sabit bir koltuk bulunan ufak bir kulübe çıktı.

Nuri ile Yasin, ağzı bir karış açık, olan biteni anlamaya çalışan Büyük Yılmaz’ın kollarına girip, adamı kulübeye taşıdılar. Adaşı Yılmaz, elindeki poşeti aldı. Duvardaki askıya astı. Yasin:

“Abi kazandığımız ödülle bu yedek kulübesini yaptırdık.” dedi.

Koltuğun tepesine bir plaket çakılmış, plakete büyük harflerle iki sözcük kazınmıştı:

“BÜYÜK YILMAZ”

Çocuklar kollarına girdikleri Büyük Yılmaz’ı koltuğa oturttular. Aynı anda arsadaki tüm çocuklar alkışlamaya başladı. Büyük Yılmaz yutkundu. Daha önce hiçkimse ona bir şey hediye etmemişti. Ne desin, ne yapsın bilemedi. Nemlenen gözlerini gizlemeye çalıştı. Şöyle bir arkasına yaslandı. Diğer çocuklar alkışlamaya devam ederek yaklaştılar. Kulübenin etrafına dizildiler. Büyük Yılmaz koltuğundan kalktı. Boğazını temizledi. Titreyen sesiyle:

“Sağolun çocuklar.” dedi. “Boşuna demiyorum, ben. Asıl büyük sizsiniz.”

Bazen Galata Köprüsü siyah beyaz olur. Onunla birlikte üstündekiler de, Haliç de, eski İstanbul manzarası da. Hiç kimse şaşırmaz buna. Yemi takar. Gerilir, oltasını denize fırlatır. Sigarasından derin bir nefes çeker. Ağızlardan sarkan küller büyür, düşüp dağılana kadar. Kül zaten gri. Güvercin konar korkuluklara, bir martı alçaktan geçer. İkisi de renksiz gezer tüm evilyalar gibi. Bir şehirhatları vapuru görünür uzakta. Gece ışıktır vapur dediğin, gündüz duman. Bir de düdüktür, başı dara düştüğünde. Düdüğün rengi yok. Duman desen öyle. Gökyüzü mavi olmuş, griye çalmış, kimin umrunda. Sis bassa düdük sorar hesabını. Camiler kara kalemdir köprüden bakana, kuleler öyle. Oltalar birer yay, pergeli iyice açıp çizilmiş.

Köprü üstündekiler kanlı canlı değil. Çoğu gölgedir. El arabasındaki muzlar bile sararmamıştır henüz. Ham koparılmışlardır çünkü, Afrika’dan gelirken çürümesinler diye. Memleketlerinde saatle hiç işi olmayan kaçak saat satıcısı kara derililer, bronz heykeller gibi dikilirler korkuluğun dibinde. Rengarenk hayvan dostlarından birkaç deniz uzak. Gölgeler geçer yanlarından. Kimse onları görmez. Köprü üstünde kimse kimseyi görmez. Uzaktan gelenleri daha da görmez.

Balıklar parlar bazen. Renk gördüğünü sanıp heyecanlanır çocuklar. Plastik kovaların başına dikilip, uzun uzun bakarlar. Oysa onlar da siyah beyazdır. Kurşundan kubbeler gibi. Mermerden sebiller, taştan avlular, köpüren sular gibi. Kalabalıklar daha siyah, tenhalıklar daha beyaz.

Köprüde irkilir insan. Bir vapur dumanına karışıp yok olma ihtimali vardır. Bir grup siyah montlu, bereli adamın arasına girip çıkamama. Oltasını fırlatan birinin kancasına takılıp Haliç’in dibini boylama. Bir Orhan Veli şiirinin peşinden havalanıp Rumelihisarı’na konma ve bir türkü tutturma…

1930’da köprüden geçiş parasız olduğundan beri o zamanın çocuklarının ruhları bir o yana bir bu yana koşturup dururlar silik silik. Köprü altındaki Tayyare Piyangosu sattığı gişesini kapatmış, 58 numara ayakkabılarıyla basamakları çıkmakta olan 2 metre 25 santim boyundaki Uzun Ömer’le karşılaşabilir geçmiş mecmuaları okumaya meraklı biri. Bir başka piyangocu Cüce Simon şık takım elbisesi, boyu kadar bastonu ve belinde ince kadın tabancasıyla, tramvaya kurulmuş yanından tıngır mıngır geçebilir. Sait Faik hızlı hızlı Yüksek Kaldırım’a gidiyordur, saçlar geriye taralı, yakalalar kalkık, eller cepte. Tanımaz kimse. Takip etsen ya Kamondo Han’a, Abidin Dino’nun terasına gidiyordur ya Beyoğlu’nda bir meyhaneye; büyük ihtimal Mösyö Lambo’nunkine. Az sonra Cüce Simon’la ikisi karşılaşabilir senden habersiz. Sense burada hiç kimseyle karşılaşamazsın. Çünkü kimse görmez seni köprüde. Görse de görmezden gelir. Dönülüp dönülüp bakılanlar ya fahişedir ya da banker. Mimar Vallaury de durup bakar. Sırtını Doğu’ya verir, Osmanlı Bankası’nı yapacağı yöne bakar. Fötr şapkasını çıkarır, papyonunu düzeltir. Öyle bakar. Eminönü’ne gidenlerin ağır, Galata’ya gelenlerin hızlı yürüdüğünü fark eder. Binasının da Eminönü’ne başka, Galata’ya başka bakmasına kara veriverir o anda.

Eskiden yalnızca resimler siyah beyazdı sanır herkes. Oysa köprü her zaman siyah beyazdır. Kemancı’nın müdavimleri, köprünün yandığı gün yalnızca dumanın değil alevlerinin de renksiz olduğunu söylerler.

Paris’tekilerde mümkündür mesela ama bizim köprünün üstünde aşk yaşanmaz. İntihara elverişlidir öte yandan. Kendini ne Doğu’ya ne Batı’ya, ne ticarete ne sanata, ne varlığa ne hiçliğe, ne günaha ne Allah’a, ne geçmişe ne yarına, ne siyaha ne beyaza ait hissedenlerin kesiştiği yerdir. Bunların hepsinin bir arada olmasının zenginlik olduğu masalını çok işitmiş, ama aralarındayken kendini hep tereddütlü, hep yalnız hissetmiş olanların yeridir. Kendini hepsine değil, hiç birine ait hissettiğinde biraz olsun hafifleyebilenlerin iskelesidir.

Kafasında beresi, ağzında külü büyümüş sigarasıyla balık tutan bir adamla göz göze geliverirsin ya köprünün üstünde. O adamla bir de mezarlıkta karşılaşabilirsin. Balık yerine kürek tutuyordur. Senin bir sevdiğini gömmek için toprağı kazıyordur. Toprağın içinde kıpırtısız kayıklar gibidir mezarlar. Köprü en çok mezarlığa benzer zaten. Onun kadar siyah beyaz.

Küfesiyle yatırların kapısında beklerdi. Kesme şekerini, tuzunu, pirincini, gözyaşını türbede bırakan kadınlar, dileklerini fısıldayıp, dualarını tamamladıktan, avuçlarıyla yüzlerini sıvazladıktan sonra onun yanına gelirlerdi.

Genellikle aralarında konuşma olmazdı. Kadının, umudunu taşıtmak niyetinde olduğunu bilirdi, Hamal. Bunun bazen çocuk oyuncağı, bazen imkansız olduğunu da.

Kadının yüzüne şöyle bir bakardı önce. Bazısının gözünün feri çoktan gitmiş olurdu. Dudakları, şakakları kırış kırış. Alın çizgileri öyle derin olurdu ki kimisinin, uzun süre bakan biri bu yarıklardan birinin içinde kaybolabilirdi. Bir bölük hamal gelse yerinden kıpırdatamazdı öylelerinin yükünü.

Kadınların hemen hepsi kederli, kaygılı olurdu. Öyle ya, hali vakti yerinde, işleri yolunda, diploması garanti, tüm sevdikleri turp gibi sapasağlam olanın yatırda işi ne? Buralara, son çare gelinirdi.

Gözü doymazlar, fırsatçılar da çıkardı arada. Katla yatla yetinmeyip hanlar hamamlar isteyen, çalışkan çocuğu derece yapsın diye hırslanan, şöhretle kafayı bozmuş, çalışmadan kazanmak, hak etmeden elde etmek isteyen, önündekilerin tökezlemesini dileyenler. Onları bir bakışta tanırdı, Hamal. Sigarasından derin bir nefes çeker, uzaklara bakarak görmezden, duymazdan gelirdi.

Buralara ilk kez yolu düşenler hemen anlaşılırdı. İçlerinden Evliya’nın huzurunda hüngür hüngür ağlayanlar, hıçkırıklarını, esnemelerini durduramayanlar, derdi, tasayı, hatta kim olduğunu unutanlar, türbede bir ışık, ses, hareket gördüğünü iddia edenler, boğulacak gibi olup kendini dışarı atanlar olurdu.

Okumuş, hali vakti yerinde olanlar, başörtüleri ile tezat oluşturan makyajlı yüzleriyle kendini ele verirdi hemen. Bir yanları orada olmaktan utanç duyar, diğer yanları hiçbir şeyden kusur kalmama konusunda ısrarcı olurdu. Yüzlerine acınacak ifadeler yapışmış olurdu hemen hepsinin. Biraz sinirli, biraz kuşkucu, biraz mahcup…

Yanlarında çalıştırdıkları temizlikçilere benzeyen kadınlarla aynı sırada bekleşmek sinirlendirirdi onları. Evliya’dan fayda gelse bunlar böyle yoksul, cahil olmazdı diye geçirirlerdi içlerinden. Sonra geldikleri yeri, kendi annelerini, anneannelerini hatırlarlardı. Orada olma nedenlerini hatırlarlardı. O zaman kızarır, başlarını öne eğer, dudaklarını kımıldatarak dua okumaya başlarlardı işte. Bir an önce dileyeceklerini diler, dilencilerin eline üç beş kuruş sıkıştırıp Hamal’a yönelirlerdi.

En iyi bildikleri şey satın almaktı. Bir hamal için en kolay para kazanılacak müşteriler onlardı. Gençlik yıllarında, çoluk çocuk geçim derdinde oldukları sıralar, epeyce ekmeklerini yemişliği vardı Hamal’ın. Ama ufak oğlanı da evlendirdiğinden bu yana tövbe etmişti ihtiraslı umutları taşımaya. Hamal’ın belini sakatlayan da, varislerini şişiren de, baş ağrısı nöbetlerini musallat eden de bu dengesiz yükler olmuştu çünkü.

“Hayatta hiçbir yük yoktur ki, beraberce taşınamasın. Ve hiçbir terazi yoktur ki, o yükün ne kadarını, kimin çektiğini ölçebilsin.”

Yükünü taşıttıktan sonra parası çıkışmayan yaşlı bir teyze söylemişti bunu ona. Hamal’ı tek göz evine davet edip, bir bardak su ikram etmiş, sözünü bitirdikten sonra, borcunun kalanını bir çift yün çorapla ödemiş, sonra da telefon ahizesiyle bir parça kağıt uzatmıştı Hamal’a. Hamal gözleri görmeyen Teyze’nin yerine numarayı çevirip, telefonu kadına uzatmış, o da iki aydır kuvözde yaşam mücadelesi veren torununun az önce annesinin kucağına verildiğini öğrenmişti, buruşuk yanaklarından iki damla yaş akarken.

İşte o öğle sonrası Hamal, elinde tespihi, ağzında sigarası bunları hatırlarken yanına on yaşlarında bir kız yaklaştı. “Annemi istedim Hazretlerinden. Taşıyabilir misin?” diye konuya girdi doğrudan.

Hamal, kadın yaşıyor mu, ölü mü sormadı. Kayıp mı, hasta mı demedi. Ne zamandır kayıp, kızın burada tek başına ne işi var, deşmedi. Kalktı ayağa. Kızın uzattığı elmayı aldı. Cebine koydu. Küfeyi sırtladı. Sigarasını yere atıp, topuğuyla ezdi.

“Sen atla hele annenin yanına. Sarılın birbirinize sıkı sıkı. Ben ikinizi de taşırım” dedi.

Kızın yüzü aydınlandı. Bir sıçrayışta küfeye oturdu, ellerini Hamal’ın boynuna doladı. Bir prenses gibi mutlu, annesinden öğrendiği ninnileri söyleyerek, arada Evliya’ya ettiği dualar kabul olsun diye Hamal’ın ensesine doğru tü tü tükürerek, İstanbul’un diğer ucundaki evlerine doğru yollandı.