Vltava Nehri’nin kıyısındaydılar. Erkek birasını yudumlarken topuklarını duvarın tuğlalarına vuruyor, kız gitmekle kalmak arasında asılı duruyordu. İkisi de gözlerini Prag Ulusal Tiyatro binasına dikmişlerdi. Orada başlamışlardı. Bundan sonra neler olacağının yanıtını da oradan bekliyorlardı.

Erkek, bir gece önce nişanlısı ile birlikte gitmişti tiyatroya. İlk perde boyunca bir türlü kendini gösteriye verememiş, nişanlısının zarif elini her zamanki gibi sıkı sıkı değil, parmak uçlarından, zoraki tutmuştu. Salonun karanlığı, içindeki boşluğa sızmış, göğsünü sıkıştırmıştı. Çıkıp gitmemek için kendini zor tutmuş, arayı iple çekmişti.

İlk perde kapanırken, nişanlısına şarap içip biraz hava almayı teklif etmiş, kız yorgun olduğunu söyleyince hiç ısrar etmeden tek başına fuayenin yolunu tutmuştu.

Büfenin önünde kuyruk oluşmuştu bile. Takım elbiseli erkekler, gece kıyafetleri içindeki ağır makyajlı kadınlarla gülüşerek selamlaşıyor; nazikçe sohbet halkaları oluşturuluyor; hemen herkes ölçülü bir neşe içinde durumundan memnun görünüyordu. Sırası gelinceye dek, o da birkaç kişi ile (babasının bu tür sanat faaliyetlerine papyon takarak katılan iş arkadaşı, gıdısı her görüşünde biraz daha sarkan lise biyoloji öğretmeni ve ismini bilmediği ama hemen her konser ve açılışta rastlaştığı kızıl, kabarık favorili eleştirmen) zoraki selamlaşmıştı.

Sonra güleryüzlü görevli kızın eline 100 Çek Korunası tutuşturarak tezgahtaki kırmızı şarap kadehlerinden ikisini almış, tek omzunu duvara yaslayarak tekini yarılayıvermişti. İşte o ilk yudumun ardından, kadehini indirirken görmüştü onu. Mavi bir elbisenin içinde, bembeyaz mermerden bir heykel gibi kuyruğun en gerisinde dikiliyordu.

Kıza doğru adeta çekilmiş, elindeki ikinci kadehi ona doğru uzatmıştı. O kadehi, o an için, onun için almış olduğunu sezmesi de aynı anda olmuştu. Kız, giysilerinden daha mavi gözleri ile Erkek’e bakınca anlamıştı onu seveceğini. Hiç konuşmadan duvara yaslanıp şaraplarını yudumlamışlardı, gözlerini birbirlerininkinden ayırmadan.

Gösteri başlamak üzereyken Erkek, Kız’ın elindeki kadehi kendisininki ile birlikte tezgaha bırakmış, Kız’ın boşalan elini beyaz bir güvercin tutar gibi şefkatle avuçlarının arasına almış ve gücünü toplamak için bir kez daha gözlerinin içine baktıktan sonra salon yerine, çıkışa doğru yürümeye başlamıştı. Kız da hiç itiraz etmeden eşlik etmişti ona.

İki dakika sonra Legii Köprüsü’nde öpüşüyorlardı. Kız’ın çıplak omuzlarına kar taneleri düşüyordu. Paltolarını vestiyerden almayı unuttuklarının farkında değillerdi henüz. Hala tek kelime konuşmamışlardı.

Israrla çalan cep telefonu öpüşmelerini kesince işitmişti Erkek Kız’ın sesini ilk kez: Yabancı dilde bağıra bağıra konuşan bir adama, omuz başları kadar pürüzsüz bir tonda yanıt verirken. Erkek, Kız’ın konuştuğu dili bilmiyordu. Ama sesinin de diğer her şeyi gibi, tam olması gerektiği gibi olduğunu düşünüyordu. Aynı dili konuşmuyor olmaları da öyleydi: Tam olması gerektiği gibi.

Erkek’in telefonu da titremişti Kız konuşmayı sürdürürken. Nişanlısından art arda mesajlar geliyordu. Telefonu tutan elini havaya kaldırmış, kolunu germiş ve cihazı bütün gücüyle nehre fırlatmıştı. Bağırmaya devam eden adam karşısında kendini savunmaya çalışmaktan kaşları yay gibi gerilmiş Kız’ın gözleri ışıldamıştı buna tanıklık edince. O da telefonu önce kulağından sonra da elinden uzaklaştırınca, beyaz telefon ve ahizesinden yükselen ses köprüden aşağı süzülmüş, kar taneleri ile birlikte nehrin karanlık sularına gömülmüştü.

Sonra koşmaya başlamışlardı. Üşüdüklerinden mi, içleri içlerine sığmadığından mı? Kıkırdayarak koşuyorlardı. Erkek ceketi ile kızın omuzlarını sarmış, kravatını elektrik direğine bağlamıştı. Arada –mesela yanlarından ışıklı bir tramvay geçtikten hemen sonra- duruyor, doyasıya öpüşüyor, sonra yine koşmaya devam ediyorlardı.

Tiyatro binasından yeterince uzaklaştıklarına ikna olunca sıcak bir café’ye girmişlerdi. Morararak birbirine karışmış parmaklarını hiç gevşetmeden, cam kenarındaki masaya oturmuş, gözlerini birbirinden ayırmadan kahvelerini yudumlamışlardı. Erkek ceplerini boşaltmış, bütün parasını yığmıştı masanın ortasına. Kızdan ancak kahvelerin parasını ödeyebilecek kadar çıkmıştı. Epeyce gülmüşlerdi buna. Birbirlerinin parmaklarını öperek ısınmaya çalışmışlardı.

Sonra oda fiyatını karşılayabilecekleri, kendi halinde bir otele gitmişlerdi. Vltava Nehri kıyısında. Işıkları kapatıp perdeleri açınca ay ışığı vurmuştu bedenlerine. Giysilerini çıkarıp sarılmışlardı. Ötekinin tenine dokunan her yerleri ürpermişti ayrı ayrı. Hazdan gözleri dolmuştu kızın. Göğüsleri dolmuştu.

Tipi odanın camlarını titrettikçe, Erkek Kız’ın içine çekiliyordu. Sürükleniyor, gömülüyor, tam oluyordu. Kaybettiği yuvasına dönmüş gibi içi sevinçle doluyordu. Kimin kimi okşadığı anlaşılmıyordu. Erkek kendi omzunu öpmüştü bir keresinde. Kız buna dakikalarca, göğsüne inciler dökerek gülmüştü.

Erkek uzaklaşıyordu bazen. Gidip cam kenarındaki koltuğa oturuyordu. İşte bedenine dokunmuyordu artık. Karanlıkta gözlerini de görmüyordu. Hala hiç konuşmaya yeltenmemişlerdi zaten. Yine de hiçbir şey eksilmiyordu! Kız’ın odadaki varoluşuna doğru çekiliyordu. Bu çekilme dahi Erkek’i kendisinden kurtarıyordu.

Pencere ile pervaz arasından sızan fırtına perdeleri havalandırıp çıplak bedenini yalayınca, huylanarak kendine geliyordu, Erkek. Ayrı kaldıkları zamandan ötürü pişman, koşarak Kız’ın yanına süzülüyordu. O zaman perde gibi beyaz yorgan da havalanıyordu.

Yeterince kenetlenirlerse, aralarında en ufak bir boşluk bırakmazlarsa hiçbir fırtınanın onlara işleyemeyeceğini seziyorlardı. Bunun ancak çırılçıplakken mümkün olduğunu, çırılçıplaklığın yalnızca bedensel olmadığını konuşmadan fısıldıyorlardı birbirlerinin kulağına.

Kız uzun öpüşmelerinden birinde Erkek’ten ya da herhangi birinden hiçbir şey beklemediğini, yalnızlığında sonsuza dek oyalanabileceğini, Erkek ile birlikte olmayı varlığına bir sürpriz, eşsiz bir ödül olarak kabul ettiğini, bu ödülün geçiciliğini ya da kalıcılığını düşünemeyecek kadar mutlu olduğunu, bu gece için şükran duyduğunu anlatmıştı dilinin ucunu Erkek’in dudaklarında dans ettirirken.

Erkek bütün bunları nasıl anlayabildiğine değil, aniden nasıl bu denli hafiflediğine şaşırmıştı. Aralarındaki incecik boşluklar da kapanmıştı kendiliğinden. Karyola kar fırtınasına yaz mevsimi kadar uzaktı artık.

Gün ağarırken birbirlerinde uyuyakalmışlardı. Doğduklarından bu yana gördükleri en güzel düşe sarılarak.

***

Belki otelin temizlik görevlisi oda kapısını o kadar sert vurmasaydı, aynı anda gözlerini öyle korkuyla açmayacaklar, birbirlerine yabancıya bakar gibi bakmayacaklar, bedenlerini utanarak geri çekip odanın buz gibi aydınlığında ürpermeyecekler, birbirlerini suçlar gibi uzaklaşmayacaklardı.

Otelden dışarı ayak basmaları ile Kız’ın titreme nöbetine tutulması bir olmuştu. Bunun kalplerindeki ani soğumadan kaynaklandığını hemen sezmişti Erkek. Çaresizce ceketini Kız’ın çıplak omzuna atmış, sarılarak onu ısıtmaya çalışmış, ama tüm bunların nöbetin şiddetini artırmaktan başka işe yaramadığını görmüştü. Bunun üzerine Kız’ın elini, bu kez bir sevgili gibi değil, bir kız çocuğunun elini zorla tutan yetişkin gibi kavrayıp, onu caddenin karşısına geçirmiş, ikinci el giysi satan bir dükkana sürüklemişti.

Erkek’in altın kaplama mezuniyet yüzüğüne karşılık, her ikisine birer kazak ve palto, kıza bir jean, ayakkabı ve bir gece önce giydiklerini taşımak üzere bir sırt çantası almışlardı.

Erkek kalan son parasıyla soğuk bir bira istemişti bitişikteki büfeciden. Kız hiçbir şey istememişti.

Vltava Nehri’ne doğru sessizce yürürken yolda bir ara el ele tutuşmuşlardı. Sonra parmakları kayarak ayrılmıştı ötekininkilerden.

Şimdiyse erkek nehrin kıyısındaki duvara oturmuş, bira şişesini ağzına götürürken topuklarını yaşlı tuğlalara vuruyor, kız gitmekle kalmak arasında asılı duruyordu. İkisi de gözlerini Prag Ulusal Tiyatro binasına dikmişlerdi.

Birbirlerini yeterince tanımadıklarını, yeterince tanısalar asla öyle bir gece geçiremeyeceklerini düşünüyorlardı.

Bir geceliğine sonsuzlaşmanın bedelini, ölümlülüğe mahkum olarak ödemek istemiyorlardı.

Kız, Erkek’e doğru bir adım atıyor, ona dokunacak ya da kulağına bir şey fısıldayacakmış gibi yapıyor, sonra yine geri çekiliyordu. Erkek, Kız’a bir kez sarılırsa bir daha bırakamayacağını biliyor, sarılmaktan da sarılmamaktan da aynı derecede korkuyordu.

Başlarını yaklaşan siren sesine doğru çevirdiler. Parkın girişinde bir polis arabası sert bir fren yaparak durdu. Fosforlu sarı yelekli iki polis memuru, tek elleri ile sallanan tabancalarını tutarak Kız’la Erkek’e doğru koşmaya başladılar.

Rüzgar şiddetini artırmıştı. Şimdi Vltava nehrinin gri suları daha hızlı akıyordu. Polisler, koşmaktan kızarmış suratları seçilebilecek kadar yaklaşmışlardı. Erkek’le Kız birbirlerine baktılar. Erkek birasından bir yudum daha aldı. Bir gece önce cep telefonunu attığı gibi bira şişesini de bütün gücüyle nehre doğru fırlattı. Doğrulup duvarın üstünde ayağa kalktı.

Kız başını kaldırıp, bir gece önceki gibi masmavi gülümsedi Erkek’e. Erkek elini uzattı. Kız duraksamadan yakaladı onu. Erkek bir hamlede Kız’ı yanına çekti. Dudakları ve bedenleri tutkuyla, aralarından ne geçmiş ne de gelecek rüzgarını sızdıracak kadar sıkı kenetlendi.

Polisler birbirlerine baktılar. Birer adım geri çekildiler. Şimdi Vltava nehri daha hızlı akıyordu. Prag Ulusal Tiyatrosu’nun altın kaplama çatısı, gri bulutların arasından aniden boy gösteren güneşin dik ışıkları altında ışıldıyordu.

Erkek ile Kız, dünyada kendilerinden başka kimse yokmuş gibi öpüşüyorlardı.

Küçükken tıka basa antika eşyalarla dolu dükkanlarında, babası misafirleriyle çay içip laflarken o kendine kuytu bir köşe bulur, büyük bir tablonun arkasına, on sekizinci yüzyıldan kalma bir çalışma masasının altına ya da şanslıysa eski bir Osmanlı koltuğunun köşesine kıvrılır, göz kapakları gerçekle hayal arasındaki yumuşak dokuda kırpışıp dururken o altın varaklı aynalarda beliren prenseslerle sohbete dalar; pastoral yağlıboya tabloların büyülü dağlarında, esrarengiz ormanlarında, ceylanların su içtiği nehir kıyılarında dolaşır; gramofondan yükselen taş plak şarkılarının kaydedildiği stüdyolara konuk olur; tam opal şekerlikten aldığı lokumu ağzına götürecekken babası tarafından dürtülüp uyandırılırdı.

“Bu dükkanda senden antikası yok! Eşyaların tozunu almadığın, yerleri süpürmediğin, müzayede kitaplarını okumadığın, çay söylemeye zahmet etmediğin yetmiyor, bir de her defasında bir delikte sızıp insanın yüreğini ağzına getiriyorsun. Gözüm görmesin seni bir daha burada.” diye söylenir ama ertesi sabah Memo’yu elinde iki kişilik sefer tası ile giyinmiş kuşanmış sokak kapısında kendisini bekler bulunca dayanamaz, başını iki yana sallayıp oğlunun peşine takılmasına ses etmeden dükkanın yolunu tutardı, babası.

Başka da seçeneği yoktu, hoş. Eşi üç yıl önce aniden bu dünyadan göçüverince oğlu ile baş başa kalmıştı. O zamana kadar vasat bir öğrenci olan Memo, rüyalarında annesi ile görüşmek için derslerde uyuklamayı alışkanlık haline getirerek üst üste iki yıl sınıfta kalınca okuldan atılmış, babası da hem meslek öğrensin hem de genç yaşta bu yarı uykulu haliyle başını daha fazla derde sokmasın diye oğlunu dükkana getirmeye başlamıştı.

Babasının görmüş geçirmiş müşterisi General Amca’nın en sevdiği deyişti: “Derdi veren Allah dermanını da verir.” Memo da çocuk yaşta annesiz kalmanın acısını, babasının dükkanında arkadaşsız büyümenin yalnızlığını, hiçbir zaman yakışıklı, zeki, yetenekli, başarılı biri olamayacak olmanın kederini uyku ile örtbas ediyordu. Uyku onun için hem bir kaçış, hem de gerçek hayattaki kayıplarını telafi edebileceği eşsiz bir alemdi. Hayatı ne kadar gri ve tozluysa, rüyaları da o kadar rengarenk, ışıltılıydı. Gündelik yaşamda hiç ilgisini çekmeyen bir nesne, rüyasında yaşama dair gizler fısıldayan sihirli bir varlığa dönüşebiliyordu. Eşyalar konuşuyor, resimler canlanıyor, heykeller dans ediyor, bozuk daktilolar dünyanın en güzel mektuplarını yazıyordu.

Dükkana yeni gelen eşyalar, babasının onlarla ilgili müşterilerine anlattığı hikayeler, zamanında annesinden dinlediği masallar, vitrinin önünden geçen güzel bir kız, eskiden bayram günlerinde ziyaret ettikleri -anne tarafından- güler yüzlü akrabalar, balıkçılar, martılar, fırıncı, tam uykuya dalarken çın çın bardağa vuran çay kaşıkları; hepsinin sesi, görüntüsü, öyküsü birbirine karışıyor, ortaya seyrine doyum olmayan geçitler, sahneler, kompozisyonlar çıkıyordu.

Babasının, esnaf arkadaşlarıyla sohbet ederken sık sık tekrarladığı “Allah’tan aslan gibi bir oğlan istedim, o bana her fırsatta uyuklayan bir kedi yavrusu verdi.” yakınmaları, zamanla bizimkinin “Kedi Memo” diye anılmasına yol açmıştı. Bu lakap ilk zamanlar Memo’nun canını sıktıysa da, bambudan bir sallanan sandalyede uykuyla uyanıklık arasında beşik gibi gidip geldiği bir gün olanlar, yeni ismiyle barışmasına sebep olmuştu.

O gün, Memo yarı açık göz kapaklarının altından, dükkanın arka kısmındaki bir müşterinin Napolyon dönemine ait bir kül tablasını çantasına attığını görmüş, sandalyeden fırlamasıyla kadının çantasını yakalaması ve kül tablasını babasına göstermesi bir olmuştu. Hırsız, polise teslim edildikten sonra babası, “Aferin lan, kedi olalı bir fare tuttun sonunda!” deyince ilk kez kediliğin fena bir şey olmayabileceğini idrak etmişti.

Babası günden güne yürümesini zorlaştıran bel rahatsızlığı yüzünden evden çıkamaz olunca, Kedi Memo dükkanı tek başına açmaya başladı. Oğlu otuz yaşını geçmişti ama babası son derece kaygılıydı. Yüzüne karşı, “Sen bütün gün uyursun, birkaç aya kalmaz bizim emektar dükkan topu diker.” diye karamsar tahminlerde bulunuyor, Memo’yu okumamakla, araştırmamakla, eşyaların yapılış tarihini, dönemini, malzemesini bilmemekle suçluyordu. Ne de olsa insanlar dükkana eski bir ahşap, mermer, cam ya da bronz parçası almaya gelmiyor, hayatlarındaki eksikleri dolduracak, sıradan yaşamlarına anlam ekleyecek hikayeler peşinde koşuyorlardı.

Evde geçirdiği ilk ayın sonunda babası hesapları incelediğinde Memo’nun satışları düşürmeden işleri yürütmeyi başardığını, stoklarında da herhangi bir eksilme bulunmadığını gördü. Memo, dükkanın kapısına bir çıngırak takmış, her defasında içeri biri girdiğinde uyanıp yerinden fırlamış, böylelikle güvenlik ve müşteri kaçırma sorunlarını çözmüştü.

İkinci ay, pasajın kazan dairesinde doğuran kedinin yavrularından birini nüfusuna geçirdi. Marangoza “Antikacı KEDİ MEMO” yazılı bir tabela yaptırdı, giriş kapısının üzerine astı. Vitrinden bakıp içeride kedisiyle birlikte uyuyan sevimli Memo’yu gören müşteriler tebessüm ederek diğerlerinden çok da farkı olmayan dükkana sempati duymaya, daha fazla ziyaret etmeye başladılar. İkinci ayın sonunda satışlar babasının zamanından daha iyi durumdaydı. Hayatı boyunca sayılı kez oğluna iltifat eden babası bir sabah kahvaltıda Memo’ya, “Artık sana öğüt vermeyeceğim. Nasıl biliyorsan öyle yap.” deyince Memo’nun moral ve cesareti hepten arttı.

Artık peşinden ayrılmayan kedisiyle yalnızca müşterilerine günün her saati güler yüz göstermiyor, dükkandaki nesnelere ait rüyalarını hikayeleştirerek, tatlı tatlı anlatıyordu. Porselen ayaklı gaz lambasının gövdesindeki yel değirmeni resminin, sahibi gece fitile üflemeyi unutursa döne döne alevi söndürmek üzere nakşedildiğinden söz ediyordu örneğin.

On dokuzuncu yüzyıl giysili porselen bebeğin her gece şu oval aynanın karşısına geçerek sarı saçlarını uzun uzun taradığını, hatta aynanın köşesindeki sırların da bebeğin güzelliğine dayanamayıp yer yer döküldüğünü anlatıyor, bebekle ilgilenen müşteri hiç aklında yokken bir anda kendini aynanın da parasını öderken buluyordu.

Natürmort yağlı boya tablodaki çiçeklerin göbeklerindeki minicik delikleri yakından gösteriyor, zamanında bahçeli bir konağın duvarında asılı bulunan resimdeki çiçekleri arıların gerçek sandığını, nektar toplayabilmek için etrafında uçuşup durduklarını, beceremeyince de sinirlenip iğneleriyle bu delikleri açtıklarını anlatıyordu.

Arzu ettiği aşkı bir türlü yakalayamamış orta yaşlı, zengin ve hülyalı bir kadın müşterisine; kristal, üç katlı zarif şekerliğin yanı sıra, kız istemeye giden paşaların kupa arabalarına asılan feneri, bir Fransız şanson taş plağını ve onu çalacak gramofonu bir çırpıda satıvermişti. Kadın öylesine mutlu ayrılmıştı ki dükkandan, telefon numarasını bırakmayı da ihmal etmemiş, yeni romantik eşyalar gelince muhakkak önce ona haber vermesini tembihlemişti.

Artık hiç kimse Kedi Memo’ya tembel demiyor, tam tersine müşteriler günün ortasında altın varaklı çerçeveler arasında bir bebek gibi uyuyan bu sevimli adamı sevgiyle seyrediyor; geçmişle bugün, hayalle gerçek, nesnelerle insanlar arasında kopmuş bağları ince ince, ilmik ilmik, sabır ve yaratıcılıkla ören bu uyku seanslarını doğaüstü bir olaya tanık olmuşçasına hayranlıkla birbirlerine anlatıyorlardı.

Babası… Sabahtan akşama kadar evde sıkıntıdan patlıyor, geceleri pek uyuyamıyor, uyuyakaldığı ender zamanlarda da kabustan başka bir şey görmüyordu.

Konuyu utana sıkıla oğluna açtığında Kedi Memo şöyle bir iç geçirdi. Gerdanını kırdı. Temkinli ve düşünceli hekim tavrı takınarak, uzun süreli ihmale bağlı olarak düşlerini kurutmuş olabileceğini açıkladı. Onların en çok kuytularda gizlendiğini hatırlatarak, evin hangi köşelerinde görülebileceği ile ilgili tavsiyelerde bulundu. Son olarak da, eğer iyi davranacağına söz verirse, uykuya dalma konusunda rehberlik etmesi için birkaç günlüğüne kedisini evde bırakabileceğini söyledi.

Zamanın akmadığı kentlerde yollar da akmaz, yokuş olur. İnsanlar birer gölge gibi, ağır ağır hareket ederler o yokuşun üstünde. Nefes nefese, kamburları çıkık, başları önde. Yenildiklerini ve kaderlerini asla değiştiremeyeceklerini bile bile tutunmaya çalışırlar yokuşa. Yolun sonunun olmadığını, güneş çıksa da hep ters açıda kalacaklarını, birer gölge olarak geldikleri dünyadan yine gölge olarak göçeceklerini bile bile yorgun, tozlu, karıncalar gibi hareket etmeye devam ederler.

Kendileri gibi yıpranmış, bakımsız, içten içe çürüyüp giden binaların kıyısından, soluk, is kokulu çamaşırların altından, asfalt tutmayan yollara takıla takıla ilerlerler. İlerleyemeyecek kadar yorulduklarında bellerini tutup başlarını kaldırırlar, sönük ciğerlerine kömür kokulu havadan çekerler.

Göğe bakmazlar ama. Gökyüzü başka alemleri, olasılıkları anımsatır çünkü. Onlar öyle şeyler düşünmek, hissetmek, boşu boşuna umutlanmak istemezler. Kuş değildirler neticede. Tıpkı karıncalar gibi gökyüzüne bakmazlar, baksalar da görmezler hiç.

Biri yokuşun dikliğine, uçsuzluğuna dayanamayıp yuvarlanarak yanlarından geçerken durup bakarlar şöyle. Ellerini uzatmaz, durdurmaya kalkmazlar. Bunu yaparlarsa düşenle bir yuvaralanıp dibi boylayacaklarını bilirler çünkü. Oflarlar puflarlar ama mahkumun celladına aşık olması gibi yokuşlarına tüm varlıklarıyla bağlıdırlar.

Hepsi birbirine benzer. Renksiz, umutsuz, ışıksız… Hepsi birbirine benzediği için, bütünüyle umutsuz ve diğerlerinden farksız oldukları için içleri rahattır. Ezan kadar huzurludurlar. Çanlar kadar vurdumduymaz. Kendilerinde ne güç ne de suç bulurlar. Ölüm pek korkutmaz onları, hatta içten içe öldükten sonra daha mutlu olacaklarına inanırlar. Yukarı doğru yürürler. Yürürler… Kendilerinden öncekiler de aynısını yapmıştır çünkü. Sonrakiler de öyle yapacaktır.

Daha hızlı yürüyenlerle, geride kalanlardan haber alınmaz. Gözle görülebilen mesafe kadardır hayat. O kadar. Kolaylaştırır bu. İletişimsizlik hayatı kolaylaştırır. Kaybedecek bir şeyi, ulaşacak bir hedefi olmamak basitleştirir. Tozlu, hastalıklı köpekler, sokak ortasına boşaltılmış çöpler, simsiyah duman tüten bacalar, yalnız olunmadığını hissettirir. Yalnız olmamak ve kimseye gereksinim duymamak yalancı bir iyilik hissi yaratır. Yüze yansımaz ama derinde hissedilir bu. Pek de derinlik yoktur gerçi. Yine de içten içe hissedilir.

Gölgeler acıkmaz. Susamaz, aşık olmaz, konuşmaz. Titrer arada bir. Göze batmaz. Hedefi yoktur. Kamburu çıkmış, yokuş çıkarken görürsün. Sonra gözün bir el arbasına ya da hamal sırtlığına takıldığı sırada aniden yok oluverir. Ne zaman yok olduğunu bile fark etmezsin.

Yokuşlar unutkandır. Halkı nereden geldiğini hatırlamaz, nereye gittiğini sorgulamaz. Daima hüzünlüdür ama derin acılar da çekmez bu sayede. Çınar gölgesinde huzur bulur bir tek. Kendi gölgesinin ağırlığından kurtulduğunda. Yokuşun ucunda dev bir çınar ağacı olduğu fısıldanır bazı yaşlılar tarafından. Herkesin gölgesinde eriyeceği dev bir çınar ağacı.

Az sonra unuturlar bunu. Yokuş yukarı ağır ağır, gölge gölge yürürler. Ters ışıkta biraz daha belirgin…

Hayatında ilk kez içinden geçtiği bir parkın duvar dibini süsleyen çiçeklerin rengi ve kokusu, onu alıp çocukluğunun geçtiği lojman gazinosunun bahçesindeki mutlu günlere götürebilirdi. İşte öyle aniden yoğunlaşıveren zamanlarda, hemen yolun ucundaki ışık perdesinin ortasında, altı yaşındaki görüntüsü beliriverirdi. Kısacık, dört cepli şortunu, mickey desenli beyaz tişörtünü ve mavi pabuçlarını o sayede hatırlardı mesela.

Çocukluğu, izlendiğinden habersiz, kırk yıl önceki bir anın masumiyeti içinde olurdu o sırada. Onu, annesinden sokağa çıkma izni isterken, pipisini tutmuş çişinin geldiğini söylerken, yalan söyleyip sinirlendirdiği babasından kaçarak bir köşeye gizlenirken görmek öylesine tuhaf oyunlar oynardı ki zihninde, altı mı yoksa kırk altı yaşında mı, bu davranışların öznesi mi, izleyicisi mi karıştırır ve bu rüyamsı karışıklıktan hoşlanırdı.

Onu var eden bu gibi sahneleri, ilk hissedişlerini, direnişlerini, gizlenişlerini ne ara unuttuğuna; çocukluğuyla beraber gülmeye, hayret etmeye, hayal kurmaya nasıl da yabancılaştığına; bütün bu bilinçli mi bilinçsiz mi gerçekleştiğini ayırt edemediği bellek kaybına karşın, bir imgenin kısacık bir an için yanıp sönmesiyle, nasıl da altı yaşından devam etmeye hazır hale geliverdiğine, peş peşe hayret ederdi.

Adını unuttuğu arkadaşlarıyla sineklerin kanatlarını koparıp kibrit kutusuna hapsettikleri, bakkalın deposuna tünel kazdıkları, annesi arkasını döndüğünde komşunun küçük kızını ağlattıkları, ıslak toprak ve ağaç kokan bir parkta çalılar arasına gizlendikleri günleri özlerdi mesela. Kendisinden bir karış uzun komşu kızıyla, aralarında bir metre boşluk bırakarak kaskatı dans etmek zorunda kaldığı doğum günlerini bile özlerdi.

Her sabah evrenin bir başka sırrını keşfetme heyecanıyla yataktan fırladığı sabahları; insanların, evlerin, sokakların, arabaların, yaşlıların hiç değişmeyeceğini zannettiği ılık yaz akşamüstülerini, ilk kez tek başına bakkala gidip ekmekle döndüğü öğlen vakti balkonlarından yükselen alkış ve tezahüratları anımsayıverirdi arka arkaya.

Ağır ağır yürümeye devam ediyor olurdu bu arada. Yolun bitiminde dikilmekte olan altı yaşına doğru. O yaklaştıkça çocukluk bedeni silikleşir, uzanabilecek mesafeye geldiğinde yok olmuş olurdu. Rüyada olduğunu fark ettiğin andan itibaren, onu hızla kaybetmen gibi… Pamuk helvanın, ısırır ısırmaz damağında doyumsuz bir tat bırakarak esrarengiz biçimde yok olması gibi.

Bu kez farklıydı ama. Çocukluğu, belleğine kayıtlı eski bir sahneyi tekrarlamıyor, gözünü dikmiş onun geldiği yöne bakıyordu. Sevildiğinin farkında, biraz utangaç, biraz oyuncu bir gülümseme eşliğinde. Perdenin içinde değil, önündeydi bu defa. Tam sınırda. Ne geçmişteki bir anı, ne de parktaki çiçekler kadar canlı…

Bir adım daha attı. Çocukluğu kollarını açmış, onu bekliyordu. Üstelik gözlerinin ışıltısını görebilecek kadar yakınlaşmıştı artık. O da kollarını kocaman açtı. Yüzünde altı yaş gülümsemesi, neşeyle koşmaya başladı. Bu kucaklaşmanın hayatla arasında giderek büyüyen boşluğu dolduracağını, onu özüne kavuşturacağını, saf sevgiyi tutulabilir hale getireceğini, ona kim olduğunu hatırlatacağını hissediyordu.

Öyle de oldu. Altı yaşına sımsıkı sarılmış halde yolun bitimindeki uçurumdan aşağı hızla düşerken çocukluğunu örten yapmacık kareler yaprak yaprak belleğinden etrafa saçılıyor, gereksiz ağırlıklardan kurtulmak onu tıpkı çocukluğundaki gibi hafifletiyor, -kendini uçarken gördüğü rüyalarında da böyle olurdu- gözleri muzipçe kısılıyor, yüzü tatlı tatlı okşanıyor, geçmişi ve geleceği olmayan bir boşlukta süzülmenin benzersiz mutluluğu iç organlarını gıdıkladıkça, kıkırdayıveriyordu.

Tepeden tırnağa beyaz giyinmişlerdi. Orta yaşı aşmış, kadın erkek karışık bir topluluktu. Birdenbire meydanda belirivermiş, beyaz bir güvercin sürüsü gibi seri devinimlerle yakınlarındaki gruplara katılmaya, onlardan ayrılarak diğerleri ile kaynaşmaya, arada bir şeyler düşünür gibi tek başlarına kalmaya, sonra yine arkadaşlarının arasına dönerek, fikir alışverişinde bulunmaya koyulmuşlardı.

Uçucu, çevik ama telaşsız hareket ediyorlardı. Yaşlı bedenleri ile tezat oluşturan çocuksu bir enerji saçıyorlardı. Bazıları arkadaşları ile uzun uzun konuşup, tartıştıktan sonra ellerinde taşıdıkları büyük defterlere notlar alıyor, bazısı arada konuşmayı kesip bakışlarını gökyüzüne dikerek sanki oradan bir destek bekliyor, sonra beklediği işareti almışçasına kararlılıkla grubun arasına dönüp, heyecanla bir şeyler anlatmaya koyuluyordu.

Beyazlı kadınlardan biri çantasından kitap büyüklüğünde parlak bir nesne çıkarttı: Saate benziyordu, yalnız kadranında herhangi bir sayı ya da çizgi yoktu. Tek bir tel yuvarlağın içinde dönüp duruyordu. Kadın aleti kontrol ettikten sonra yüksek sesle bir duyuru yaptı. Ona kulak veren topluluk daha da hızlı hareket etmeye başladı. Elinde büyükçe bir defter tutan bir diğer beyazlı kadın sayıları alt alta topluyor, dudaklarını kıpırdatarak bir takım hesaplamalar yapıyor, bazı sayıların altını çiziyor, bazılarını yuvarlak içine alıyordu. Diğerleri hesap yapan kadının etrafına toplanmış, dikkatle onu izliyorlardı. Kadın son olarak parmakları ile “bir”i işaret edince, kendilerini daha fazlasına hazırlamış görünen grup rahat bir nefes aldı.

Vakit kaybetmeden meydanın farklı köşelerine dağılarak meşguliyetlerine devam ettiler. Beyaz top sakallı, gözlüklü bir beyazlı, iri bir ağacın gövdesine yaslanmış plaj sandalyesinde, eşinin yanında oturmakta olan kendi yaşlarında kır saçlı bir adama yaklaştı:

“Merhaba Mösyö!”

“Merhaba!”

“Epeyce uzun ve güzel yaşamış görünüyorsunuz.”

Adam gülümsedi: “Eh… Daha iyisi olabilirdi. Ama haklısınız, kötü de sayılmaz.”

“Bundan sonrası için heyecan verici planlarınız var mı?”

“Aslında… Pek yok. Eee… Torunlarımın nasıl birer hayat kuracağını merak ediyorum biraz. Başka da ciddi bir hedefim kalmadı.”

“Daha iyisi olabilirdi, demiştiniz. Bundan sonra olamaz mı?”

“Hayır, sanmam. Sanata düşkündüm gençliğimde. Benim sanatım, yazmaktı. Yazarak içimdeki Tanrı’ya dokunabileceğime, onun aracısı olarak insanlığı şaşırtacak, sarsacak, kendimi ve herkesi daha iyi ve derinden anlamamı sağlayacak bir kanal yaratabileceğime inanmıştım bir zamanlar.”

“Sonra?”

“Sonra… Evlendim. Giderek yoğunlaşan iş hayatı… Çocuklar… Büyüyen sorumluluklar… Taksitler, krediler, okul harçları… Gelecek korkusu, statü kaygısı derken… Hayalim bir emeklilik projesine dönüştü. Emekli olduğumda bir sürü sağlık sorunum vardı. En büyüğü ise neydi biliyor musunuz?”

“Neydi?”

“Sonsuza giden damarlarda tıkanıklık… Gençliğimde kalemimin ucundan kendiliğinden dökülüveren sözcükler artık soluk anılarımı ifade etmekten öteye geçemiyordu. Anılarım ise… Tahmin edersiniz ya, insanlığa ilham verecek nitelik taşımıyordu.”

“Böylece yazmaktan vazgeçtiniz.”

“Bingo! Ailesine ve devletine karşı sorumluluklarını yerine getirmiş bir adam olmakla gurur duyabilirim elbette ama içimdeki boşluk her geçen gün biraz daha büyüdü. Yazık ki, bir daha da o kuraklaşmış boşlukta beni teselli edebilecek herhangi bir ürün yeşermedi.”

“Size bir teklifim var: Tanrısal olanla bağınızı yeniden, hem de gençliğinizde olduğundan çok daha sağlam kuracak ve sonsuza dek bırakmayacak bir varoluş evresine ne dersiniz?”

“Haha… Teklifiniz kulağa harika geliyor. Ama dedim ya, ben artık sıkıcı derecede gerçekçi bir ihtiyarım, dostum. Mucizelere inanmayı bırakalı yüz yıl oldu.”

“Size mucizeden bahsetmiyorum ki. Henüz bilmediğiniz bir varoluş evresinden söz ediyorum. Madem ki, Tanrısala ulaşmak sizin için bu denli önemli, gelin sizi Tanrı’nın katına çıkarayım ve onun yanından hiç ayrılmayın diyorum.”

“Yani?”

“Yani… Sizi ölüme davet ediyorum.”

Adam şöyle bir sandalyesinde doğruldu. Karısına döndü. Karısı adamın kendisine baktığını görünce:

“Denizin mavisi ne kadar canlı değil mi?” diye fısıldadı. “Yapraklar nasıl da huzurlu hışırdıyor. Bugün özel bir gün. Bu an özel bir an.”

Adam o zaman, karısının burnunun dibindeki beyazlı insanları hiç görmediğini ve top sakallı adamla diyaloğunu hiç duymadığını fark etti. Yeni arkadaşına dönüp kalabalığı göstererek:

“Siz melek misiniz?” diye sordu.

“Evet. Bize katılırsanız, size de aynı giysilerden verilecek.”

“Beni almaya mı geldiniz?”

“Yeni meleklere ihtiyaç duyulduğunda yeryüzüne inip en uygun adayları seçeriz. Bugün bir kişiye ihtiyacımız var. Sizin için de uygunsa birlikte hemen gidebiliriz.”

“Ya uygun değilsem?”

“Başka birini buluruz. Yaşamaktan sıkılmış birilerini bulmak tahmin edebileceğinizden çok daha kolay. Dediğim gibi bizim görevimiz gönderildiğimiz bölgedeki en uygun kişiler arasından gönüllü olanları seçmek.”

Adam şöyle bir çevresine bakındı. Kendisinden daha yaşlı kimse göremedi.

“Sizce… Yazarak ilahi olanı hissedebilecek miyim ölünce?”

Top sakallı geniş bir gülümseme ile yanıt verdi:

“Yazmadan da hissedebileceksiniz.”

Adam ufka doğru baktı. Giderek güçsüzleşecek, acı verecek, eriyecek bir bedenle feri çoktan sönmüş bir ruhu sürüklemek zorunda olmanın ağır yükü bir an için omuzlarından kalktı. İlk gençliğinden bu yana hiç kendini bu kadar olasılıklara açık, değişime hazır, çocuksu bir iyimserlikle dolu hissetmemişti.

Elini usulca karısınınkinin üstüne koydu. Kırk yıl önce birlikte yola çıkmalarına karşın deniz, yapraklar, basit tekrarlar hayat arkadaşını hala heyecanlandırabiliyordu. Parmaklarını hafifçe sıkarak ona teşekkür etti.

Ölüm korkusundan kurtulmak beraberinde müthiş bir özgürlük duygusu getirmişti. Diğer elini top sakallı arkadaşına uzattı. Dostça tokalaştılar.

Beyaz giysili kalabalık çevrelerini sardı. Hep birlikte alkışlayarak adamı tebrik ettiler. Adam ayağa kalktı. Öyle hafif ve çevik yaptı ki, bu hareketi kendisini de şaşırttı. Dönüp arkasına baktığında karısının mest olmuş bir ifade ile denize bakmaya devam ettiğini, kendi bedeninin ise bir eli karısınınkini tutmuş, başı yana düşmüş, güneş gözlüklerinin ardında uyur gibi kaykılmış oturduğunu gördü.

Bakışlarını şaşkınlıkla yeni gövdesinde gezdirdi. O da diğerleri gibi beyaz pantolon, gömlek ve ayakkabı giymişti. Başında… Şapkası da eksik değildi.

Yeni arkadaşları iki elinden tuttu. Hep birlikte sahile doğru yürüdüler. Hiç kimse onları görmüyordu. Kumsalı geçtiler, deniz kıyısına indiler. Yüzleri denize dönük, el ele uzun bir zincir oluşturdular. Masmavi deniz dalgalanmaya başladı. Dalgalar büyüdü… Büyüdü… İnsan boyunda bembeyaz köpükten bir dalga kıyıya vurdu. Melekleri içine alarak geri çekildi.

Sahildekiler, aniden yükselip köpüren denize şaşkınlıkla bakarken, ağacın gövdesine yaslanmış iki plaj sandalyesinden birinde oturan kadın, yanındaki sandalyede uyukladığını sandığı kocasını dürtüyor, deniz dinginleşmeden, ona muhteşem dev dalgaları göstermek istiyordu.